Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Ciechanowie

POSTANOWIENIE

Dnia 3 listopada 2016 r.

Sąd Rejonowy w Ciechanowie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący SSR Lidia Grzelak

Protokolant Aleksandra Czaplicka

po rozpoznaniu w dniu 25 października 2016 r. w Ciechanowie

na rozprawie

sprawy z wniosku I. K.

o zasiedzenie

postanawia:

I stwierdzić, że I. i T. małż. K. nabyli przez zasiedzenie na zasadach małżeńskiej wspólności ustawowej z dniem (...) r. własność zabudowanej nieruchomości położonej w C., stanowiącej działkę o powierzchni (...) ha oznaczoną w wypisie z rejestru gruntów jednostki ewidencyjnej C. – m obręb (...) Ś. numerem (...);

II nakazać ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa od wnioskodawczyni I. K. kwotę 1066,66 zł ( jeden tysiąc sześćdziesiąt sześć złotych sześćdziesiąt sześć groszy ) tytułem zwrotu kosztów ogłoszenia w prasie orzeczonych prawomocnym postanowieniem z dnia 13 lipca 2016 r.;

III w pozostałym zakresie pozostawić wnioskodawczynię i uczestników postępowania przy poniesionych kosztach postępowania związanych z ich udziałem w sprawie.

Sygn. akt I Ns 568/15

UZASADNIENIE

Wnioskodawczyni I. K. złożyła wniosek o stwierdzenie, że z dniem (...) r. nabyła przez zasiedzenie, własność nieruchomości, stanowiącej zabudowaną działkę położoną w C. o powierzchni (...) ha, oznaczoną w ewidencji gruntów numerem (...).

Uczestnik postępowania D. K. przyłączył się do wniosku.

Uczestnicy postępowania T. S. i J. C. nie zajęli stanowiska w sprawie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Działka położona w C. o powierzchni (...) ha, oznaczona obecnie w ewidencji gruntów numerem (...) w latach 60-tych XX wieku znajdowała się w posiadaniu C. Ł.. C. Ł. zmarła 13 lutego 1969 r. W chwili śmierci była wdową. C. Ł. pozostawiła testament sporządzony dnia 19 stycznia 1969 r., w którym do dziedziczenia przedmiotowej nieruchomości powołała córkę Z. C. ( testament k. 11, wypis z rejestru gruntów wraz z mapą k. 8, 9, wykaz zmian gruntowych k. 13 – 14, odpis skrócony aktu zgonu k. 149, zeznania wnioskodawczyni I. K. k. 139, 167 ).

Z. C. zamieszkiwała na tejże nieruchomości do śmierci. Miała dwoje dzieci: syna J. C. i córkę I. K.. Jej mąż K. C. zmarł dnia 23 grudnia 1963 r. Zmarła dnia 1 maja 1984 r. Zgodnie z prawomocnym postanowieniem Sądu Rejonowego w Ciechanowie z dnia 12 października 2004 r. w sprawie I Ns 317/04 spadek po Z. C. na podstawie testamentu notarialnego rep. A nr 86 z dnia 27 stycznia 1984 r. nabyła córka I. K. w całości ( akta I Ns 317/04, odpis skrócony aktu zgonu k. 148, zeznania wnioskodawczyni I. K. k. 139, 167 ).

I. K. z d. C. zawarła związek małżeński z T. K. w dniu 18 czerwca 1966 r. Zamieszkiwali wspólnie na nieruchomości do śmierci T. K.. T. K. zmarł 13 lipca 2013 r. Mieli dwoje dzieci: córkę I. S. i syna D. K.. I. S. zmarła 29 marca 2010 r., pozostawiając syna T. S.. Zgodnie z prawomocnym postanowieniem Sądu Rejonowego w Ciechanowie z dnia 20 marca 2014 r. w sprawie I Ns 57313 spadek po T. K. na podstawie ustawy nabyli żona I. K. z d. C., syn D. K. i wnuk T. S. po 1/3 części ( akta I Ns 573/13, zeznania świadków H. L. k. 140, E. W. k. 140, J. Z. k. 141, zeznania wnioskodawczyni I. K. k. 139, 167 ).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zebranych w sprawie dowodów, a w szczególności akt spraw spadkowych I Ns 317/04 oraz I Ns 573/13, dokumentacji geodezyjnej oraz zeznań świadków H. L. ( k. 140 ), E. W. ( k. 140 ), J. Z. ( k. 141 ), jak również zeznań wnioskodawczyni I. K. ( k. 139, 167 ).

Okoliczności niniejszej sprawy nie są, w ocenie Sądu, sporne. Obszar i położenie nieruchomości ustalono przy pomocy dokumentów geodezyjnych, które nie budziły zastrzeżeń Sądu ani stron. Fakt samoistnego posiadania nieruchomości przez wnioskodawczynię i jej poprzedników prawnych wynika z zapisów w dokumentacji geodezyjnej oraz zeznań świadków.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z obecnie obowiązującym przepisem art. 172 § 1 kc, posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze ( zasiedzenie ). Natomiast § 2 tegoż artykułu stanowi, iż po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.

Zasiedzenie polega więc na nabyciu prawa przez nieuprawnionego posiadacza wskutek faktycznego wykonywania tego prawa w ciągu oznaczonego w ustawie czasu. Podstawową funkcją zasiedzenia jest eliminacja długotrwałej rozbieżności między faktycznym wykonywaniem uprawnień właścicielskich a formalnoprawnym stanem własności, co przyczynia się do ustabilizowania i uporządkowania stosunków społecznych pod względem prawnym.

Nabycie własności w drodze zasiedzenia zostało uzależnione od spełnienia następujących przesłanek: władania nieruchomością jako posiadacz samoistny, upływu ustawowego terminu oraz dobrej lub złej wiary posiadacza. Przesłanki zasiedzenia nie zmieniały się na przestrzeni lat, formułowano je w podobny sposób, zarówno w kodeksie cywilnym jak też poprzedzających go Dekrecie z dnia 11 października 1946 r. - Prawo rzeczowe i Kodeksie Napoleona.

W tym ogólnym zestawieniu naczelną przesłanką zasiedzenia jest posiadanie samoistne nieruchomości. Można tu odnieść się do pojęcia zawartego w definicyjnej normie art. 336 kc. Zgodnie z tym przepisem, posiadaczem samoistnym rzeczy jest ten, kto rzeczą faktycznie włada jak właściciel. Oczywiście w kontekście zasiedzenia mamy na uwadze posiadanie samoistne nie poparte jeszcze tytułem ( prawem ) własności.

Należy wskazać, iż stan posiadania współtworzą: 1) fizyczny element ( corpus ) władania rzeczą oraz 2 ) intelektualny element zamiaru ( animus ) władania rzeczą dla siebie ( animus rem sibi habendi ). W przypadku posiadania samoistnego mamy na uwadze animus domini ( posiadacz samoistny włada rzeczą „jak właściciel” ). Praktycznie zaś wypada kierować się – przy ustalaniu charakteru posiadania – manifestowanym na zewnątrz wobec otoczenia zachowaniem posiadacza ( Kodeks cywilny. Komentarz. J. Ignatowicz - t. I, Warszawa 1972, s. 770 ). Według zewnętrznych znamion zachowania posiadacza można oceniać zarówno corpus jak też animus possidendi. Istotne znaczenie ma również rozpoznanie zdarzenia stanowiącego źródło nabycia posiadania. Wespół z dalszym zachowaniem posiadacza, manifestowanym na zewnątrz, pozwala określać rodzaj posiadania.

Odnosząc te uwagi do niniejszej sprawy, należy w pierwszej kolejności wskazać, że działka, stanowiąca przedmiot postępowania, co najmniej od lat sześćdziesiątych XX r. ujawniona była w ewidencji gruntów jako pozostająca w posiadaniu matki wnioskodawczyni Z. C.. Niewątpliwie, objęła ona nieruchomość w posiadanie po śmierci swojej matki C. Ł., co do której jednakże nie jest możliwe ustalenie, w jakim czasie objęła nieruchomość w posiadanie.

Wskazać ponadto należy, że w sprawie o zasiedzenie, Sąd jest związany przedmiotem wniosku tj. przedmiotem zasiedzenia. Nie jest natomiast związany wnioskiem w zakresie terminu zasiedzenia czy też osoby posiadacza. Nabycie własności przez zasiedzenie następuje bowiem z mocy samego prawa i z upływem ostatniego dnia terminu zasiedzenia. W efekcie właścicielem staje się osoba, która w chwili upływu tego terminu jest samoistnym posiadaczem rzeczy ( „Zasiedzenie E. J. Wyd. (...) Centrum Organizacji, W. – Z. 1996 r., str. 124-125 ).

Jeżeli chodzi natomiast o termin zasiedzenia to artykuł 172 kc w brzmieniu poprzednim przewidywał krótsze terminy zasiedzenia – odpowiednio: dziesięcio – i dwudziestoletni. Terminy te mają zastosowanie, gdy zasiedzenia nastąpiło przed wejściem w życie ustawy z 28 lipca 1990 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny tzn. przed 1 października 1990 r. ( uchwała Sądu Najwyższego z (...) stycznia 1991 r. III CZP 73/90 ). W związku z powyższym, należy uznać, że w niniejszej sprawie, jako że wnioskodawczyni I. K. byli posiadaczem nieruchomości w złej wierze, zasiedzenie nastąpiło po upływie dwudziestoletniego okresu posiadania, a zatem z dniem (...) r.

W ocenie Sądu, termin bowiem zasiedzenia nieruchomości w niniejszej sprawie należy liczyć od dnia 13 lutego 1969 r. tj. od dnia śmierci C. Ł., kiedy to działkę w posiadanie samoistne objęła jej córka Z. C., matka wnioskodawczyni.

Jak wskazano powyżej, I. i T. małż. K. pozostawali w okresie biegu zasiedzenia w związku małżeńskim, a zatem – stosownie do ogólnych zasad – nabycie własności nieruchomości nastąpiło przez zasiedzenie do majątku wspólnego I. i T. małż. K. na zasadach małżeńskiej wspólności ustawowej. Zgodnie z powszechnie przyjętym poglądem w orzecznictwie Sądu Najwyższego, jak też w doktrynie prawa cywilnego obojgu małżonkom przysługuje łączne współposiadanie bezudziałowe składników majątku wspólnego. W takim wypadku własność nieruchomości nawet nabyta przez jednego tylko ze współmałżonków w drodze zasiedzenia wchodzi w skład wspólności majątkowej wówczas, gdy bieg terminu zasiedzenia zakończył się w czasie trwania wspólności. Bez znaczenia natomiast pozostaje początek biegu zasiedzenia, a więc czy datuje się na czas przed zawarciem związku małżeńskiego, czy na okres trwania wspólności.

Z tych względów, Sąd stwierdził, że I. i T. małż. K. nabyli przez zasiedzenie z dniem (...) r. własność zabudowanej nieruchomości położonej w C., stanowiącej działkę oznaczoną w ewidencji gruntów jednostki ewidencyjnej C. - m obręb (...) Ś. numerem (...) o powierzchni (...) ha.

O kosztach postępowania Sąd orzekł stosownie do art. 520 § 1 kpc, kosztami ogłoszenia w prasie obciążając wnioskodawczynię stosownie do art. do art. 83 ust. 2 w zw. z art. 113 ust. 1 ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.