Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Ciechanowie

POSTANOWIENIE

Dnia 8 sierpnia 2017 r.

Sąd Rejonowy w Ciechanowie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Lidia Grzelak

Protokolant sądowy Anna Maria Butryn

po rozpoznaniu w dniu 8 sierpnia 2017 r. w Ciechanowie

na rozprawie

sprawy z wniosku D. L.

z udziałem M. C. (1), H. R., J. C. (1), T. W., M. K., W. L., Parafii Kościoła (...) w L., Z. G., E. C. (1), W. C., M. T., A. K., G. P., A. C., J. C. (2), G. C., Z. C. (1), S. C. (1), J. P., B. R.

o zasiedzenie

w przedmiocie skargi M. C. (1) o wznowienie postępowania w sprawie I Ns 269/13

postanawia:

I uchylić prawomocne postanowienie Sądu Rejonowego w Ciechanowie z dnia 16 lipca 2014 r. wydane w sprawie I Ns 269/13;

II stwierdzić, że D. i W. małż. L. nabyli przez zasiedzenie z dniem 15 listopada 2001 r. na zasadach małżeńskiej wspólności ustawowej, własność zabudowanej nieruchomości położonej w R., stanowiącej zabudowaną działkę gruntu, oznaczoną numerem (...) o powierzchni (...) ha, przedstawionej na mapie sytuacyjnej z projektem podziału działki nr (...), sporządzonej przez biegłą sądową w zakresie geodezji i kartografii inż. D. S. w dniu 19 maja 2017 r., przyjętej do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego za numerem ewidencyjnym (...) w dniu 31 maja 2017 r., przy czym mapa stanowi integralną część niniejszego postanowienia;

III nakazać ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa od wnioskodawczyni D. L. kwotę 3467,74 zł ( trzy tysiące czterysta sześćdziesiąt siedem złotych siedemdziesiąt cztery grosze ) tytułem uzupełnienia kosztów postępowania orzeczonych prawomocnymi postanowieniami z dnia 11 maja 2015 r., 3 czerwca 2015 r. oraz 12 czerwca 2017 r.;

IV w pozostałym zakresie pozostawić wnioskodawczynię i uczestników postępowania przy poniesionych kosztach postępowania związanych z ich udziałem w sprawie.

Sygn. akt I Ns 423/14

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy prawomocnym postanowieniem z dnia 16 lipca 2014 r. w sprawie I Ns 269/13 z wniosku D. L. z udziałem Z. G., W. L., M. K. i parafii Kościoła (...) w L. o stwierdzenie nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie, stwierdził, że Z. i S. małż. R. nabyli przez zasiedzenie z dniem 1 stycznia 1981 r. na zasadach małżeńskiej wspólności ustawowej własność nieruchomości położonej w R., stanowiącej zabudowaną działkę gruntu, wydzieloną z nieruchomości położonej w R. oznaczonej w wypisie z rejestru gruntów jednostki ewidencyjnej R. obręb 21 R. numerem ewidencyjnym (...), oznaczoną numerem (...) o powierzchni (...) ha, przedstawioną na mapie sytuacyjnej z projektem podziału nieruchomości sporządzonej przez uprawnionego geodetę Z. K. w listopadzie 2009 r., przyjętej do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego w dniu 8 grudnia 2009 r. za numerem ewidencyjnym (...) ( stanowiącej integralną część niniejszego postanowienia ) oraz nakazał ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa solidarnie od wnioskodawczyni D. L. i uczestniczek postępowania Z. G. i M. K. tytułem pokrycia wydatków Skarbu Państwa kwotę 664,20 zł.

W ustawowym terminie M. C. (1) złożył skargę o wznowienie postępowania w sprawie I Ns 423/16. W uzasadnieniu skargi M. C. (1) wskazał, że nieruchomość znajdowała się w samoistnym posiadaniu F. i K. małż. C.; M. C. (1) należy do kręgu spadkobierców ustawowych F. C. i K. C.. Uczestnik postępowania M. C. (1) początkowo wnosił o oddalenie wniosku o zasiedzenie, a następnie wniósł o stwierdzenie zasiedzenia nieruchomości na rzecz F. i K. małż. C..

Zgodnie z art. 524 § 2 kpc, zainteresowany, który nie był uczestnikiem postępowania zakończonego prawomocnym postanowieniem orzekającym co do istoty sprawy, może żądać wznowienia postępowania, jeżeli postanowienie to narusza jego prawa. W takim wypadku stosuje się przepisy o wznowieniu postępowania z powodu pozbawienia możności działania. Stosownie zaś do art. 401 pkt 2 kpc, można żądać wznowienia postępowania z powodu nieważności, jeżeli strona wskutek naruszenia przepisów prawa była pozbawiona możności działania.

Wnioskodawczyni D. L. wnosiła o oddalenie skargi o wznowienie postępowania.

Uczestnicy postępowania E. C. (2), J. C. (1), T. W., K. C. (1), W. C., M. T., G. P. i A. K. przyłączyli się do stanowiska uczestnika postępowania M. C. (1).

Uczestnicy postępowania H. R., M. K., Z. G., W. L. i E. C. (1) przyłączyli się do stanowiska wnioskodawczyni D. L..

Uczestnik postępowania Parafia Kościoła (...) w L. pozostawił wniosek do uznania Sądu.

Uczestnik postępowania E. C. (2) zmarł dnia 9 czerwca 2016 r. Postanowieniem z dnia 11 lipca 2016 r. Sąd wezwał do udziału w sprawie w charakterze uczestników postępowania A. C., J. C. (2), G. C. i Z. C. (1).

Uczestnicy postępowania A. C., J. C. (2), G. C. i Z. C. (1) przyłączyli się do stanowiska uczestnika postępowania M. C. (1).

Uczestnik postępowania K. C. (1) zmarł dnia 22 sierpnia 2016 r. Postanowieniem z dnia 21 września 2016 r. Sąd wezwał do udziału w sprawie w charakterze uczestników postępowania J. P. i S. C. (1), a postanowieniem z dnia 29 listopada 2016 r. - B. R..

Uczestnik postępowania S. C. (1) przyłączył się do stanowiska wnioskodawczyni D. L.. Uczestniczki postępowania J. P. i B. R. pozostawiły wniosek do uznania Sądu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

F. i K. małż. C. wraz z dziećmi mieszkali początkowo w budynku parafialnym parafii L. ( bezsporne ).

W 1971 r. ówczesny proboszcz parafii kościoła Katolickiego w L. B. T. przekazał, w zamian za pracę F. C. jako kościelnego, na jego rzecz działkę położoną w R., na której znajdował się budynek Gminnej Spółdzielni w R.. Budynek Gminnej Spółdzielni w R. spalił się wiosną 1970 r. Część działki, za budynkiem przekazał na rzecz Z. i S. małż. R., córki i zięcia F. i K. małż. C.. Zawarł z nimi nieformalną umowę sprzedaży. Rodzina C. zamieszkała początkowo na działce w drewnianej stodole. Jednocześnie zajęli się odbudową budynku mieszkalnego. Budynek został odbudowany jeszcze w 1971 r. staraniami całej rodziny. Do domu wprowadzili się przed zimą (...). Od początku decyzją F. C. dom podzielony był na dwa mieszkania, każde z odrębnym wejściem. W jednym, od strony drogi zamieszkiwali F. i K. małż. C. z synem E. C. (1) oraz córką T. W. i jej rodziną. W drugim mieszkaniu zamieszkała Z. R. z rodziną. Podwórze wokół budynku było ogrodzone drewnianym płotem, z podwórza korzystali wszyscy wspólnie. Część działki od strony drogi pozostawała w wyłącznej dyspozycji F. i K. małż. C., a po ich śmierci E. C. (1). Część działki za domem pozostawała w wyłącznej dyspozycji rodziny Z. R., a następnie jej córki D. L.. Rodzina Z. R. korzystała jedynie z urządzonego wjazdu od strony drogi publicznej przez część działki pozostającej w dyspozycji jej rodziców ( protokół oględzin wraz ze zdjęciami k. 140 - 150, zdjęcia - koperta k. 62, 112, zeznania świadków W. T. k. 507, M. C. (2) k. 116, A. W. k. 116 - 117, zeznania uczestników postępowania M. C. (1) k. 49 - 50, 507, H. R. k. 52, 507, J. C. (1) k. 52, 508, T. W. k. 52 - 53, 508, Z. G. k. 50 - 51, 508, E. C. (1) k. 114 - 115, 508 ).

Z. G. była zameldowana pod tym adresem od 25 listopada 1971 r. ( zaświadczenie k. 18 akt I Ns 269/13 ).

F. i K. małż. C. mieli dziewięcioro dzieci: synów J. C. (1), E. C. (1), K. C. (1), E. C. (2), M. C. (1) i S. C. (2) oraz córki T. W., H. R. i Z. G. ( bezsporne ).

S. C. (2) zmarł 10 sierpnia 1975 r. Miał czworo dzieci A. K., G. P., M. T. i W. C.. Od 1964 r. zamieszkiwał na Śląsku, a następnie od 1968 r. w K. ( bezsporne ).

F. C. zmarł dnia 14 lipca 1985 r. w R.. Spadek po F. C. na podstawie ustawy nabyli żona K. C. (2) z d. R. w 1/4 części, synowie J. C. (1), E. C. (1), K. C. (1), E. C. (2) i M. C. (1) oraz córki T. W., H. R. i Z. G. po 1/12 części oraz wnuki A. K., G. P., M. T. i W. C. po 1/48 części ( bezsporne ).

K. C. (2) z d. R. zmarła dnia 21 grudnia 1988 r. w R.. Spadek po K. C. (3) na podstawie testamentu holograficznego z dnia 31 lipca 1986 r. nabył w całości syn E. C. (1) ( bezsporne ).

Z. C. (2) zawarła związek małżeński ze S. R. w dniu (...) r. S. R. zmarł 8 marca 1985 r. Po jego śmierci Z. R. przeprowadziła się do brata E. C. (1). Mieszkała z nim do czasu zawarcia kolejnego związku małżeńskiego. Ponownie zamieszkała z bratem E. C. (1) w 2005 r. Po śmierci męża S. R., Z. R. przekazała zajmowaną przez siebie część działki córce D. L.. M. K., siostra D. L., znała decyzję matki i nie sprzeciwiała się przekazaniu posiadania domu i działki na jej rzecz ( odpis skrócony aktu małżeństwa k. 28, odpis skrócony aktu zgonu k. 4 akt I Ns 269/13, zaświadczenie k. 18 akt I Ns 269/13, zeznania wnioskodawczyni D. L. k. 507 oraz 29 akt I Ns 269/13, zeznania uczestnika postępowania E. C. (1) k. 114 – 115, 508 ).

J. C. (1) mieszkał z rodzicami do 1977 r. ( bezsporne ).

T. W. wraz z rodziną zamieszkiwała wspólnie z rodzicami, a następnie bratem E. C. (1) do 1991 r. ( zeznania uczestniczki postępowania T. W. k. 52 – 53, 508 ).

H. R. wyprowadziła się od rodziców w 1968 r. Nigdy nie mieszkała na nieruchomości w R.. Pozostałe rodzeństwo również nie mieszkało z rodzicami ( bezsporne ).

Od śmierci S. R., częścią nieruchomości, pozostającą w dyspozycji rodziny R. zarządzała D. L.. Dokonała remontu mieszkania. Założyła ogród, sad i trawnik. Około 1989 r. zlikwidowała piwnicę ziemną, znajdującą się za budynkiem mieszkalnym, w 1994 r. pobudowała budynek gospodarczy. Około 2005 r. dokonała zmiany ogrodzenia. W posiadaniu Z. i S. małż. R. od 25 listopada 1971 r., a po 8 marca 1985 r. w posiadaniu D. i W. małż. L., znajdowała się część działki nr (...), w granicach obejmujących połowę budynku mieszkalnego zajmowaną obecnie przez D. i W. małż. L. oraz grunt za budynkiem mieszkalnym do granicy z działką nr (...), z tym, że granica pomiędzy wydzieloną działką a pozostałą częścią działki nr (...) od strony działki nr (...) stanowi przedłużenie granicy przebiegającej przez budynek mieszkalny, następnie przebiega po wewnętrznej ścianie budynku mieszkalnego oraz ścianie, na której znajdują się drzwi wejściowe do części budynku mieszkalnego zajmowanej przez małż. L., zaś od strony działki nr (...) granica przebiega od szczytu budynku w stronę działek nr (...) w odległości około 2 - 3 metrów od budynku, bezpośrednio za fundamentami nieistniejącego obecnie budynku gospodarczego. Ta część działki nr (...), stanowiąca zabudowaną działkę gruntu, oznaczoną numerem (...) o powierzchni (...) ha, przedstawiona jest na mapie sytuacyjnej z projektem podziału działki nr (...), sporządzonej przez biegłą sądową w zakresie geodezji i kartografii inż. D. S. w dniu 19 maja 2017 r., przyjętej do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego za numerem ewidencyjnym (...) w dniu 31 maja 2017 r. ( protokół oględzin wraz ze zdjęciami k. 140 - 150, opinia biegłego sądowego w zakresie geodezji i kartografii inż. D. S. k. 551 – 572, zeznania wnioskodawczyni D. L. k. 507 oraz 29 akt I Ns 269/13, zeznania uczestnika postępowania E. C. (1) k. 114 – 115, 508 ).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie akt sprawy I Ns 269/13, I Ns 582/14 ( k. 294 – 339 ), zebranych w sprawie dokumentów ( zaświadczenie k. 18 akt I Ns 269/13, odpisu skróconego aktu małżeństwa k. 28, dokumentów prywatnych B. T. k. 44, 45, 47, koperta k. 72 ), zdjęć ( koperty k. 62, 112 ), protokołu oględzin wraz ze zdjęciami ( k. 140 – 150 ), zeznań świadków W. T. ( k. 507 ), M. C. (2) ( k. 116 ) i A. W. ( k. 116 – 117 ) oraz zeznań wnioskodawczyni D. L. ( k. 25 akt I Ns 269/13, ) i zeznań uczestników postępowania M. C. (1) ( k. 49 - 50, 507 ), H. R. ( k. 52, 507 ), J. C. (1) ( k. 52, 508 ), T. W. ( k. 52 - 53, 507 - 508 ), Z. G. ( k. 50 - 51, 508 ), E. C. (1) ( k. 114 - 115, 508 ).

Dokonując oceny poszczególnych dowodów przeprowadzonych w sprawie, wskazać należy, że datę zawarcia związku małżeńskiego Z. z d. C. ze S. R. Sąd ustalił – zgodnie z odpisem skróconym aktu ich małżeństwa ( dokument urzędowy ) – na dzień (...) r.

W kontekście tego dokumentu, jak również zeznań stron, Sąd dokonał weryfikacji dokumentów prywatnych wystawionych przez B. T. – proboszcza parafii L., dotyczących przedmiotowej nieruchomości. Dokumenty te opatrzone są różnymi datami i zawierają różną, choć zbliżoną treść; jeden z nich, opatrzony datą 1 stycznia 1965 r. dodatkowo opatrzony jest podpisami F. C., Z. R. i jej męża.

W ocenie Sądu, w świetle zgodnych zeznań uczestników postępowania, uznać należy, że B. T. zbył na rzecz F. i K. małż. C. nieruchomość, pod koniec 1970 r. lub na początku 1971 r., na pewno było po spaleniu się budynku Gminnej Spółdzielni w R., które miało miejsce w 1970 r. Trudno uznać, aby przekazał posiadanie nieruchomości, znajdującej się w posiadaniu Gminnej Spółdzielni w R., która w tym budynku miała biura. W tym samym czasie lub bezpośrednio później, ale przed 25 listopada 1971 r., część tej samej nieruchomości, zbył na rzecz Z. i S. małż. R.. Okoliczność, czy nabycie nastąpiło odpłatnie czy też nie, jak również kto zapłacił ewentualną należność – wbrew przekonaniu części uczestników postępowania - nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Istotnym jest, że w 1971 r. działka nr (...) położona w R. została podzielona na dwie części, z której jedna - od strony drogi publicznej znalazła się w samoistnym posiadaniu F. i K. małż. C., zaś druga - położona za budynkiem mieszkalnym, w samoistnym posiadaniu Z. i S. małż. R..

W związku z powyższym Sąd uznał, że dokumenty prywatne podpisane przez B. T. proboszcza parafii L., potwierdzają w ogólnym zarysie przebieg zdarzeń związanych z przeniesieniem posiadania działki nr (...) na F. i K. małż. C. oraz Z. i S. małż. R., zostały jednakże w znacznej części antydatowane. Z uwagi na sprzeczne w tym zakresie zeznania uczestniczki postępowania Z. G. brak jest możliwości ustalenia przyczyn i celu sporządzenia przez B. T. tak wielu dokumentów dotyczących przeniesienia posiadania tej samej nieruchomości. Okoliczność, że dokumenty zostały sporządzone z datą wsteczną potwierdza użycie w dokumencie datowanym na 1 stycznia 1961 r. nazwiska (...) w stosunku do Z. C. (2), która dopiero dwa lata później zawarła związek małżeński i zmieniła nazwisko. Na marginesie wskazać należy, że dokument ten natomiast precyzuje powierzchnię działki nabytej przez małż. R. z uwzględnieniem części budynku mieszkalnego „zahacza część domu” na 26 m x 48 m tj. 1248 m ², dokładnie zatem tyle ile wynosi powierzchnia wydzielonej części działki nr (...) według opinii biegłej sądowej w zakresie geodezji i kartografii inż. D. S.: działka nr (...) o powierzchni (...) ha. Dokumenty opatrzone datami 20 marca 1974 r. ( dwa dokumenty ) oraz 16 sierpnia 1980 r. również potwierdzają przeniesienie posiadania działki nr (...) na obie rodziny. Jeden z tych dokumentów wskazuje datę spalenia budynku spółdzielni na maj 1966 r., jednakże datę tego zdarzenia Sąd ustalił na wiosnę 1970 r. na podstawie zeznań świadka W. T..

Istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy na dokument w postaci zaświadczenia dotyczącego okresów zameldowania uczestniczki postępowania Z. G. ( k. 18 akt I Ns 269/13 ), z którego wynika, że została zameldowania pod adresem tejże nieruchomości: (...) w dniu 25 listopada 1971 r. Potwierdza to zeznania uczestników postępowania, że rodziny C. i R. zamieszkały w wyremontowanym budynku jesienią 1971 r.

Podkreślić należy, że zeznania uczestników postępowania są w niniejszej sprawie w istocie zbieżne, choć odmiennie oceniają oni skutki prawne tych zdarzeń. Bezspornym jest bowiem data objęcia nieruchomości w posiadanie. Sąd ustalił, że działkę nr (...) nabyli od B. T. w częściach małż. C. oraz małż. R.. Decyzją F. C. remont spalonego budynku wykonano w ten sposób, że powstały dwa odrębne mieszkania, mające odrębne wejścia. Działka również była podzielona, część od drogi pozostawała w dyspozycji małż. C., zaś za domem – w dyspozycji małż. R. ( po 1985 r. – małż. L. ). Rodziny wspólnie zajmowały ogrodzone drewnianym płotem podwórze, w granicach którego znajdował się budynek gospodarczy, obecnie nieistniejący, po którym pozostały fundamenty. Taki przebieg granicy na działce potwierdzają przedstawione przez strony zdjęcia, ustalenia dokonane podczas oględzin nieruchomości, jak również zeznania świadków M. C. (2) i A. W.. M. C. (2), synowa F. i K. małż. C., zeznała „Oni mieszkali w L. w domu parafialnym, a tutaj zamieszkali dopiero w 1970 lub 1971 r. Teściowie dali te mieszkanie Z. R. żeby była na swoim. Podwórko było jedno, było zagrodzone aż za domem”. A. W., zięć F. i K. małż. C., podkreślił „podwórko nie było podzielone jak mieszkaliśmy”. Wskazał, że ogrodzenie za domem było w odległości około 7 – 8 metrów za domem, ale przeczą temu zdjęcia przedstawione przez strony, na których widoczne jest usytuowanie płotu względem budynku mieszkalnego. Uczestniczka postępowania T. W. wskazała „Była taka wtedy umowa, że podwórko należało do ojca, a siostry było to za podwórkiem. Dom należał do ojca… Siostra nie miała gdzie mieszkać, więc ojciec wydzielił jej od podwórka kuchnię, pokój i korytarz z oddzielnym wejściem. To wydzielenie było od razu przy odbudowywaniu”. Podkreśliła również „Ogrodzone było tylko podwórko, które było wspólne”.

Z powyższych względów Sąd zlecił biegłej sądowej w zakresie geodezji i kartografii inż. D. S. sporządzenie opinii na okoliczność wydzielenia z działki nr (...) położonej w R. działki w granicach obejmujących połowę budynku mieszkalnego zajmowaną obecnie przez D. i W. małż. L. oraz grunt za budynkiem mieszkalnym do granicy z działką nr (...), z tym, że granica pomiędzy wydzieloną działką a pozostałą częścią działki nr (...) od strony działki nr (...) stanowi przedłużenie granicy przebiegającej przez budynek mieszkalny, następnie przebiega po wewnętrznej ścianie budynku mieszkalnego oraz ścianie, na której znajdują się drzwi wejściowe do części budynku mieszkalnego zajmowanej przez małż. L., zaś od strony działki nr (...) granica przebiega od szczytu budynku w stronę działek nr (...) w odległości około 2 - 3 metrów od budynku, bezpośrednio za fundamentami nieistniejącego obecnie budynku gospodarczego, przy uwzględnieniu zdjęć. Biegła sądowa złożyła opinię wraz z projektem podziału działki nr (...) zgodnie ze zleceniem Sądu. Biegła sporządzając projekt podziału uwzględniła przebieg linii granicznej pomiędzy częścią nieruchomości zajmowaną przez małż. C. a zajmowaną przez małż. R. ( obecnie małż. L. ), przy uwzględnieniu wskazań uczestników postępowania, zdjęć oraz oględzin nieruchomości dokonanych przez Sąd. Uczestnik postępowania M. C. (1) kwestionował zasadność sporządzenia opinii, nie zgłosił natomiast zastrzeżeń co do treści samej opinii. Należy zauważyć, że uczestnik postępowania M. C. (1), jak również popierający jego stanowisko inni uczestnicy postępowania, zdają się traktować jako przedmiot niniejszego postępowania całą działkę nr (...), podczas gdy wniosek wyraźnie dotyczy jedynie części tej działki w granicach wskazanych w opinii biegłej sądowej. Niewątpliwie, postanowienie w sprawie I Ns 269/13 dotyczyło działki o powierzchni (...) ha, co wynikało z przedstawionego przez wnioskodawczynię projektu podziału działki nr (...), obejmującej – co wynika z porównania tych map – również część podwórza, znajdującego się w posiadaniu zarówno rodziny C., jak i R..

Zeznania uczestników postępowania W. C. ( k. 115, 508 ), M. T. ( k. 115, 508 ), G. P. ( k. 115, 509 ), A. K. ( k. 115, 508 - 509 ), A. C. ( k. 509 ), J. C. ( k. 509 ), G. C. ( k. 509 ), Z. C. (1) ( k. 509 ) oraz S. C. (1) ( k. 509 – 510 ), aczkolwiek wiarygodne, nie mają żadnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z obecnie obowiązującym przepisem art. 172 § 1 kc, posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze ( zasiedzenie ). Natomiast § 2 tegoż artykułu stanowi, iż po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.

Zasiedzenie polega więc na nabyciu prawa przez nieuprawnionego posiadacza wskutek faktycznego wykonywania tego prawa w ciągu oznaczonego w ustawie czasu. Podstawową funkcją zasiedzenia jest eliminacja długotrwałej rozbieżności między faktycznym wykonywaniem uprawnień właścicielskich a formalnoprawnym stanem własności, co przyczynia się do ustabilizowania i uporządkowania stosunków społecznych pod względem prawnym.

Nabycie własności w drodze zasiedzenia zostało uzależnione od spełnienia następujących przesłanek: władania nieruchomością jako posiadacz samoistny, upływu ustawowego terminu oraz dobrej lub złej wiary posiadacza.

W tym ogólnym zestawieniu naczelną przesłanką zasiedzenia jest posiadanie samoistne nieruchomości. Można tu odnieść się do pojęcia zawartego w definicyjnej normie art. 336 kc. Zgodnie z tym przepisem, posiadaczem samoistnym rzeczy jest ten, kto rzeczą faktycznie włada jak właściciel. Oczywiście w kontekście zasiedzenia mamy na uwadze posiadanie samoistne nie poparte jeszcze tytułem ( prawem ) własności.

Należy wskazać, iż stan posiadania współtworzą: 1) fizyczny element ( corpus ) władania rzeczą oraz 2 ) intelektualny element zamiaru ( animus ) władania rzeczą dla siebie ( animus rem sibi habendi ). W przypadku posiadania samoistnego mamy na uwadze animus domini ( posiadacz samoistny włada rzeczą „jak właściciel” ). Praktycznie zaś wypada kierować się – przy ustalaniu charakteru posiadania – manifestowanym na zewnątrz wobec otoczenia zachowaniem posiadacza ( Kodeks cywilny. Komentarz. J. Ignatowicz - t. I, Warszawa 1972, s. 770 ). Według zewnętrznych znamion zachowania posiadacza można oceniać zarówno corpus jak też animus possidendi. Istotne znaczenie ma również rozpoznanie zdarzenia stanowiącego źródło nabycia posiadania. Wespół z dalszym zachowaniem posiadacza, manifestowanym na zewnątrz, pozwala określać rodzaj posiadania.

W ocenie Sądu, w świetle ustalonego stanu faktycznego należy uznać, że Z. R. i jej mąż S., co najmniej od dnia 25 listopada 1971 r., władali częścią działki nr (...) położonej w R. tj. w granicach przedstawionych na mapie z projektem podziału działki nr (...) sporządzonej przez biegłą sądową w zakresie geodezji i kartografii inż., D. S., w sposób samoistny. Po śmierci S. R. posiadaczami tej części nieruchomości stali się D. i W. małż. L.. D. L. objęła działkę w posiadanie samoistne w wyniku dziedziczenia po ojcu S. R. oraz z tytułu nieformalnego działu spadku po ojcu. D. L. pozostawała wówczas w związku z małżeńskim z W. L., a zatem – stosownie do ogólnych zasad – nabycie własności nieruchomości nastąpiło przez zasiedzenie do majątku wspólnego D. i W. małż. L. na zasadach małżeńskiej wspólności ustawowej. Podkreślić należy, że art. 176 kc dopuszcza możliwość doliczenia czasu posiadania poprzednika. Zgodnie bowiem z art. 176 § 1 i 2 kc, jeżeli podczas biegu zasiedzenia nastąpiło przeniesienie posiadania, obecny posiadacz może doliczyć do czasu, przez który sam posiada, czas posiadania swego poprzednika. Jeżeli jednak poprzedni posiadacz uzyskał posiadanie nieruchomości w złej wierze, czas jego posiadania może być doliczony tylko wtedy, gdy łącznie z czasem posiadania obecnego posiadacza wynosi przynajmniej lat trzydzieści. Przepisy powyższe stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy obecny posiadacz jest spadkobiercą poprzedniego posiadacza.

Jako datę początkową biegu zasiedzenia Sąd ustalił dzień 25 listopada 1971 r. tj. dzień w jakim Z. R. została zameldowana pod adresem tejże nieruchomości tj. (...).

W ocenie Sądu, uznać należy, że zarówno małż. R., jak i małż. L. byli posiadaczami samoistnymi. Z okoliczności sprawy wynika, że część działki nr (...) nabyli od B. T., zaś część budynku mieszkalnego, w której zamieszkali otrzymali od F. C.. Nikt z uczestników postępowania nie wykazał, aby to posiadanie miało charakter zależny, było posiadaniem czasowym, uzależnionym od jakichś warunków lub odpłatnym. Podkreślić należy, że zgodnie z art. 339 kc, domniemywa się, że ten, kto rzeczą faktycznie włada, jest posiadaczem samoistnym.

Zarówno małż. R., jak i małż. L., z wyłączeniem innych osób korzystali z zajmowanego przez siebie mieszkania oraz części działki za domem mieszkalnym. Czynili nakłady, wykonali ogrodzenie, postawili budynek gospodarczy, rozebrali inny. Małż. L. urządzili ogród, zlikwidowali piwnicę ziemną.

Kolejnym warunkiem zasiedzenia jest dobra lub zła wiara posiadacza. Dobra wiara nie stanowi samodzielnej przesłanki zasiedzenia nieruchomości. Nabycie posiadania w złej wierze nie wyklucza bowiem zasiedzenia, podobnie nawet jak wiedza co do osoby właściciela nieruchomości, jak tak w sprawie niniejszej. Jednakże dobra lub zła wiara odgrywają istotną rolę w procesie zasiedzenia, decydując o długości terminu zasiedzenia. Trzeba mianowicie pamiętać, że zasiedzenie następuje z upływem krótszego ( dwudziestoletniego lub dziesięcioletniego ) terminu, gdy posiadanie zostało nabyte w dobrej wierze. Natomiast w razie uzyskania posiadania w złej wierze obowiązuje dłuższy ( trzydziestoletni lub dwudziestoletni ) termin zasiedzenia. Decydujące znaczenie dla zasiedzenia ma stan dobrej lub złej wiary w chwili uzyskania posiadania. Pozostawanie w dobrej wierze w chwili nabycia posiadania przesądza o stosowaniu krótszego terminu zasiedzenia. Dłuższy termin zasiedzenia obowiązuje, gdy posiadacz pozostawał w złej wierze już w momencie nabywania posiadania. Trzeba więc stwierdzić, że w dobrej wierze jest posiadacz, który pozostaje w błędnym, ale usprawiedliwionym okolicznościami przeświadczeniu, że przysługuje mu prawo własności. Sąd Najwyższy wielokrotnie dokonywał wykładni pojęcia dobra i zła wiara. W konsekwencji w świetle powszechnie obecnie przyjętego poglądu, osoba, która weszła w posiadanie nieruchomości na podstawie umowy mającej na celu przeniesienie własności, zawartej bez zachowania formy aktu notarialnego, nie jest samotnym posiadaczem w dobrej wierze.

Jak wynika z powyższego wstępu ustalenie dobrej lub złej wiary, wymaga ustalenia momentu wejścia w posiadanie przedmiotowej nieruchomości. Ten moment ma też zasadnicze znaczenie dla zastosowania określonych przepisów prawa materialnego co do terminów zasiedzenia, które na przestrzeni lat zmieniały się.

Jak wskazano powyżej, Sąd ustalił, jako początek biegu terminu zasiedzenia, datę 25 listopada 1971 r., Sąd miał na uwadze, treść zaświadczenia dotyczącego zameldowania uczestniczki postępowania Z. G. na nieruchomości. W ocenie Sądu, uznać zatem należy, że bieg terminu zasiedzenia należy liczyć od dnia 25 listopada 1971 r., skoro w tej dacie z całą pewnością uczestniczka postępowania Z. G. nie nieruchomości zamieszkiwała. Oczywistym jest, w świetle powyższych ustaleń, że nabycie własności tej nieruchomości nie nastąpiło przez uczestniczkę postępowania Z. G. i jej męża S. R. w przewidzianej prawem formie. Uwzględniając powyższe, należało więc stwierdzić, iż posiadanie uczestniczki postępowania Z. G. i jej męża S. R. miało charakter posiadania w złej wierze. Oznacza to zastosowanie wydłużonego terminu zasiedzenia.

Kolejną przesłanką zasiedzenia – na co wskazywano już wcześniej – jest upływ terminu. Zasiedzenie następuje bowiem z upływem wyznaczonego przez ustawodawcę terminu. Jak wskazano powyżej, zgodnie z art. 172 § 2 kc posiadacz nieruchomości po upływie lat trzydziestu nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.

Sąd stwierdził, że nabycie własności przedmiotowej działki nastąpiło na zasadach małżeńskiej wspólności ustawowej na rzecz D. i W. małż. L.. Jak wskazano powyżej, podczas biegu zasiedzenia nastąpiło przeniesienia posiadania nieruchomości na rzecz D. L. w wyniku spadkobrania po S. R. i nieformalnego działu spadku. Sąd nie ustalił dokładnej daty w jakiej nastąpiło przeniesienie posiadania, jednakże nie ma to istotnego znaczenia przy uwzględnieniu, że na pewno nastąpiło to pomiędzy datą zgonu S. R. tj. po 8 marca 1985 r. a wyprowadzeniem się i wymeldowaniem Z. G. z nieruchomości tj. przed 1 czerwca 1990 r. , a zatem podczas biegu zasiedzenia. Wnioskodawczyni D. L. pozostawała w związku małżeńskim z W. L.. Należy podkreślić, że „dorobkiem małżonków” - a więc przedmiotem ich wspólności - są prawa majątkowe nabyte w czasie trwania wspólności ustawowej przez oboje małżonków lub przez jednego z nich ( art. 31 kro tzw. współposiadanie bezudziałowe składników majątku wspólnego ). Jest obojętne, czy małżonkowie przez cały okres zasiedzenia byli współposiadaczami nieruchomości, a nawet czy od początku byli małżeństwem. Liczy się jedynie pozostawanie w związku małżeńskim w momencie upływu terminu zasiedzenia. W związku z tym, że D. i W. małż. L. pozostawali w dniu 25 listopada 2001 r. w związku małżeńskim, nie ma nawet znaczenia które z nich – w sposób widoczny na zewnątrz – było posiadaczem samoistnym działki, skoro było to posiadanie samoistne prowadzące do zasiedzenia.

W związku z powyższym Sąd – w trybie art. 524 § 2 kpc w zw. z art. 401 pkt 2 kpc wznowił postępowanie w sprawie I Ns 269/13 wskutek skargi M. C. (1) jako spadkobiercy F. C..

Zgodnie z art. 412 § 2 kpc, po ponownym rozpoznaniu sprawy sąd stosownie do okoliczności bądź oddala skargę o wznowienie, bądź uwzględniając ją zmienia zaskarżone orzeczenie albo je uchyla i w razie potrzeby pozew odrzuca lub postępowanie umarza.

W związku z powyższym Sąd uchylił prawomocne postanowienie Sądu Rejonowego w Ciechanowie z dnia 16 lipca 2014 r. wydane w sprawie I Ns 269/13 i stwierdził, że D. i W. małż. L. nabyli przez zasiedzenie z dniem 25 listopada 2001 r. na zasadach małżeńskiej wspólności ustawowej, własność zabudowanej nieruchomości położonej w R., stanowiącej zabudowaną działkę gruntu, oznaczoną numerem (...) o powierzchni (...) ha, przedstawionej na mapie sytuacyjnej z projektem podziału działki nr (...), sporządzonej przez biegłą sądową w zakresie geodezji i kartografii inż. D. S. w dniu 19 maja 2017 r., przyjętej do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego za numerem ewidencyjnym (...) w dniu 31 maja 2017 r., ustalając jednocześnie, że mapa stanowi integralną część postanowienia.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 520 § 1 kpc, zgodnie z którym każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie.

Sąd nakazał zatem ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa od D. L. – wnioskodawczyni w niniejszej sprawie, na której rzecz nastąpiło nabycie własności nieruchomości przez zasiedzenie, koszty postępowania w łącznej kwocie 3467,74 zł pokryte tymczasowo z sum budżetowych, orzeczone prawomocnymi postanowieniami z dnia 11 maja 2015 r., 3 czerwca 2015 r. oraz 12 czerwca 2017 r. ( koszty dokumentacji geodezyjnej, koszty oględzin, koszty opinii biegłego sądowego w zakresie geodezji i kartografii ).

W pozostałym zakresie Sąd pozostawił wnioskodawczynię i uczestników postępowania przy poniesionych kosztach postępowania związanych z ich udziałem w sprawie.