Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Ciechanowie

WYROK WSTĘPNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 września 2024 r.

Sąd Rejonowy w Ciechanowie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący – sędzia Daniel Mychliński

Protokolant – starszy sekretarz sądowy E. W.

po rozpoznaniu na rozprawie

w dniu 11 września 2024 r. w C.

sprawy z powództwa J. R.

przeciwko Towarzystwu (...) w W.

o zapłatę 60.000,00 zł

orzeka:

uznaje roszczenie powoda J. R. przeciwko Towarzystwu (...) w W., dochodzone w związku z uszkodzeniem opryskiwacza A. Napa o numerze fabrycznym (...) w wyniku zdarzenia z dnia 10 czerwca 2021 r., za usprawiedliwione co do zasady.

Sygn. akt. I C 6/22

UZASADNIENIE

J. R. wniósł do Sądu Rejonowego w Ciechanowie pozew, żądając zasądzenia od Towarzystwa (...) w W. kwoty 60.000,00 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Wniósł też o zasądzenie na swoją rzecz od strony pozwanej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu pozwu wskazał, że w ramach tego postępowania dochodzi zapłaty części należnego mu odszkodowania w związku z uszkodzeniami powstałymi w opryskiwaczu A. Napa o numerze fabrycznym (...) w wyniku zdarzenia z dnia 10 czerwca 2021 r.

Pismem z dnia 9 maja 2022 r., powód J. R. – precyzując dochodzone roszczenie – wskazał, że kwota dochodzona w niniejszej sprawie stanowi 55,15% należnego mu odszkodowania.

Pozwane Towarzystwo (...) w W. w odpowiedzi na pozew i w toku dalszego postępowania wnosiło o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu. Podnosiło przede wszystkim, że zgłoszona szkoda nie mogła powstać w deklarowanych okolicznościach. W ocenie ubezpieczyciela brak jest podstaw do przypisania winy kierującemu pojazdem ubezpieczonym przez pozwanego, a winnym zdarzenia i powstania szkód jest powód J. R..

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 10 czerwca 2021 r. około godziny 22:00 trasą Z. – O. poruszał się ciągnik M. F. (...) z doczepionym opryskiwaczem A. Napa o numerze fabrycznym (...). Ciągnikiem tym kierował powód J. R., który wracał do domu. W miejscowości D., na prostym odcinku drogi, zbliżył się do niego samochód O. (...) o numerze rejestracyjnym (...), którym kierował Z. D., a następnie rozpoczął manewr wyprzedzania. Poruszał się wówczas z prędkością ok. 60 km/h. W momencie, gdy był już na lewym pasie ruchu i zrównał się z ciągnikiem na drogę wbiegło zwierzę, najprawdopodobniej sarna. Przebiegało ono z lewej na prawą stronę drogi. Wskutek powyższego kierujący O. (...) skręcił nagle w prawo, tuż przed jadący ciągnik, zajeżdżając mu drogę. Kierujący ciągnikiem, nie chcąc wjechać w samochód osobowy, hamując zjechał na pobocze. Jednak koło ciągnika zaczęło się obsuwać do rowu i razem z opryskiwaczem zjechał ostatecznie do rowu, a opryskiwacz przewrócił się na prawy bok. Sposób zjazdu ciągnika oznacza, że był to manewr nagły i gwałtowny. W wyniku zjechania opryskiwacza A. Napa do rowu i przewrócenia się doszło do uszkodzenia tego opryskiwacza. Zniszczeniu uległo m.in. ramię wewnętrzne prawe, ramię zewnętrzne prawe, ramię środkowe prawe, wózek, kołyska, grzebień do rozkładania ramion, zabudowa schowka prawego, siłownik rozkładania ramion, uchwyt błotnika przedniego prawego, błotnik, wspornik pod podporę ramion i wałek odbioru mocy.

dowód : oświadczenie sprawcy i poszkodowanego (k. 11), zeznania świadka Z. D. (k. 63-64 00:48:11-01:07:23), zeznania powoda J. R. (k. 243-244 00:04:41-00:23:24), opinia biegłego A. S. (k. 165-180), ustne wyjaśnienia biegłego A. S. (k. 224-225 00:06:23-00:14:00) i opinia uzupełniająca biegłego J. F. (k. 206-208)

Samochód osobowy matki O. (...) o numerze rejestracyjnym (...), w dniu 10 czerwca 2021 r. objęty był ochroną ubezpieczeniową w zakresie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych przez Towarzystwo (...) w W..

bezsporne

Powód J. R. zgłosił szkodę Towarzystwu (...) w W.. Decyzją z dnia 9 września 2021 r. ubezpieczyciel odmówił wypłaty odszkodowania wskazując, że do powstania szkody nie mogło dojść w deklarowanych okolicznościach.

bezsporne

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił na podstawie zebranych w sprawie dowodów, powyżej przytoczonych.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że nie jest sporny fakt objęcia samochodu O. (...) o numerze rejestracyjnym (...) ochroną ubezpieczeniową w zakresie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych przez Towarzystwo (...) w W..

Niespornym jest także to, że w opryskiwaczu A. Napa o numerze fabrycznym (...) doszło do poważnych uszkodzeń, powstałych w związku z jego wjechaniem do rowu i wywróceniem się na prawą stronę. Potwierdza to choćby dokumentacja fotograficzna znajdująca się w aktach szkody.

Sporne jest natomiast to, w jakich okolicznościach to uszkodzenie powstało. Pozwany bowiem w trakcie postępowania o wypłatę świadczenia, zakwestionował podnoszone przez powoda okoliczności i stanął na stanowisku, że uszkodzenia opryskiwacza nie powstały w okolicznościach podanych w zgłoszeniu szkody oraz, że kierujący samochodem O. (...) nie przyczynił się do tych uszkodzeń.

Zdaniem sądu, dowody zgromadzone w tej sprawie dają pełne podstawy do przyjęcia, że przedmiotowa szkoda powstała jednak w okolicznościach wskazanych przez powoda. Przede wszystkim należało dać wiarę zeznaniom świadka Z. D. (kierującego O. (...)) i powoda J. R. (kierującego ciągnikiem, do którego dołączony był opryskiwacz A. Napa).

Ich zeznania są ze sobą zgodne we wszystkich istotnych okolicznościach. Sąd nie dopatrzył się tam sprzeczności, czy nielogiczności. Opisane przez nich zdarzenie da się logicznie umiejscowić w tym właśnie miejscu i czasie. Zeznania tych osób pokrywają się z ich oświadczeniem złożonym do akt szkody, a sporządzonym następnego dnia po zdarzeniu.

Przebieg tego zdarzenia, z uwagi na niezabezpieczenie wszystkich istotnych śladów, nie mógł być odtworzony przez biegłych sądowych z zakresu rekonstrukcji wypadków, ale zarówno biegły A. S., jak i biegły J. F. w opinii uzupełniającej uznali, że przebieg tego zdarzenia mógł wyglądać tak, jak wskazywali uczestnicy tego zdarzenia.

Sąd uznał opinię A. S. i opinię uzupełniającą J. F. za wiarygodne. Wywody zawarte w tych opiniach są logiczne i wewnętrznie spójne. Są one prawidłowo umotywowane i zawierają logiczne uzasadnienia. W tych opiniach biegli dochodzą do tych samych wniosków, ich wyliczenia i wywody są zbieżne, co pozwoliło sądowi na uznanie ich wniosków za prawdziwe.

Sąd odrzucił natomiast pierwszą opinię biegłego J. F., albowiem wnioski w niej zawarte są błędne, gdyż wywiedziono je na podstawie nieprawidłowych wyliczeń. Podniesiono to w zastrzeżeniach do tej opinii, a biegły S. w swej opinii potwierdził, że obliczenia te są nieprawidłowe. Zresztą sam biegły J. F., w opinii uzupełniającej, przyznał się do błędu i zweryfikował swe stanowisko.

Podkreślić przy tym należy, że nie zaoferowano sądowi innych dowodów, które mogłyby podważyć relację sprawcy zdarzenia i pokrzywdzonego. Nawet akta szkodowe nie zawierają takich elementów (dokumentów, zabezpieczonych śladów, nagrań), które przeczyłyby wskazanemu w zgłoszeniu ubezpieczeniowym przebiegowi tego zdarzenia.

Podnoszone przez ubezpieczyciela – jako możliwa przyczyna tego wypadku – zaśnięcie kierującego ciągnikiem, zostało zakwestionowane przez biegłego A. S.. Przeczy temu droga zjazdu ciągnika z opryskiwaczem do rowu, która była zbyt gwałtowna, wskazująca na nagły manewr obronny, właśnie taki jak w przypadku nagłego zajechania pasa ruchu. Jak wyjaśnił biegły, gdyby kierujący ciągnikiem zasnął to droga zjazdu do rowu byłaby dłuższa i łagodniejsza. Biegły wprost w opinii wskazał, że „ gdyby kierujący ciągnikiem rolniczym miał zasnąć, […] to zjazd z jezdni nastąpiłby przy bardzo niewielkim kącie (powolny, łagodny zjazd)”.

Należało jednocześnie odrzucić opinię prywatną sporządzoną na zlecenie ubezpieczyciela. Opinia ta jest odosobniona i nie opiera się na żadnym konkretnym dowodzie. Jest w istocie próbą przedstawienia alternatywnego przebiegu wypadku, korzystnego dla ubezpieczyciela. Nie mogła więc być uwzględniona jako dowód w sprawie.

Sąd zważył, co następuje:

Sąd – mając na uwadze istotę sporu – uznał za zasadne wydanie w tej sprawie wyroku wstępnego i przesądzenie o słuszności roszczenia co do zasady.

Stosownie do art. 318 § 1 k.p.c., sąd, uznając roszczenie za usprawiedliwione w zasadzie, może wydać wyrok wstępny tylko co do samej zasady, co do spornej zaś wysokości żądania - zarządzić bądź dalszą rozprawę, bądź jej odroczenie.

W niniejszej sprawie, z uwagi na zasadnicze rozbieżności co do przebiegu zdarzenia, a w konsekwencji wątpliwości co do samej zasady odpowiedzialności ubezpieczyciela, sąd uznał, że konieczne jest przesądzenie w wyroku wstępnym jego odpowiedzialności. Tak, aby kwestia ta została rozstrzygnięta przed przeprowadzeniem dalszego postępowania dowodowego, niewątpliwie czasochłonnego i obciążającego strony dalszymi kosztami, a zmierzającego do ustalenia wysokości szkody, także spornego między stronami.

Dowody zgromadzone w tej sprawie, pozwoliły sądowi na przyjęcie odpowiedzialności pozwanego za skutki zdarzenia z dnia 10 czerwca 2021 r., w wyniku którego uszkodzeniu uległ opryskiwacz A. Napa należący do powoda.

Dochodzone w tej sprawie roszczenie to żądanie naprawienia szkody powstałej w wyniku zdarzenia drogowego, które miało miejsce w dniu 10 czerwca 2021 r. na drodze publicznej Z. – O., w wyniku którego uszkodzeniu uległ doczepiony wówczas do ciągnika M. F. opryskiwacz A. Napa o numerze fabrycznym (...). Według twierdzeń powoda szkoda powstała w związku z ruchem samochodu osobowego marki O. (...) o numerze rejestracyjnym (...), który wówczas objęty był ochroną ubezpieczeniową w zakresie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych przez Towarzystwo (...) w W..

Dochodzone roszczenie, skierowane wobec w/w ubezpieczyciela, ma więc oparcie w przepisie art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tj. z dnia 23 października 2023 r. – Dz. U. z 2023 r. poz. 2500), zgodnie z którym z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia.

Tak więc dla oceny przedmiotowego roszczenia odszkodowawczego należało przede wszystkim określić – według ogólnych zasad prawa cywilnego – czy kierujący samochodem O. (...) ponosi odpowiedzialność za powstanie uszkodzeń w opryskiwaczu należącym do powoda J. R..

Trzeba pamiętać, że cytowany wyżej przepis art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, odsyła do przesłanek i zasad odpowiedzialności posiadacza pojazdu określonych w art. 436 w zw. z art. 435 k.c., które to przepisy stanowią o jego odpowiedzialności na zasadzie ryzyka, a nie winy.

Kodeks cywilny wprowadza bardzo surową odpowiedzialność posiadacza mechanicznego środka komunikacji za szkody wyrządzone przez ruch tych pojazdów. Mimo, że zasadą naczelną odpowiedzialności w dziedzinie czynów niedozwolonych jest wina, to odpowiedzialność posiadacza pojazdu mechanicznego za szkody wyrządzone ruchem tych pojazdów oparta została na zasadzie ryzyka. Jest to odpowiedzialność „za sam skutek” zdarzenia powodującego szkodę. Oznacza to, że dla powstania odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu nie ma znaczenia czy czyn był przez niego zawiniony. Uzasadnieniem dla tak zaostrzonej odpowiedzialności jest zagrożenie dla otoczenia, jakie niesie ze sobą samo używanie pojazdów mechanicznych niosących potencjalne niebezpieczeństwo wyrządzenia szkody.

Odpowiedzialność z art. 435 k.c. powstaje więc bez względu na winę (w znaczeniu subiektywnym) kierującego pojazdem, jak również bez względu na to, czy szkoda nastąpiła w warunkach zachowania bezprawnego. Dla powstania tej odpowiedzialności wystarczy wystąpienie związku przyczynowego pomiędzy ruchem przedsiębiorstwa (tu: pojazdu) a szkodą o charakterze conditio sine qua non (T. D. – (...) Prawa Cywilnego Tom III wyd. O., str. 270).

W niniejszej sprawie taki związek przyczynowy niewątpliwie wystąpił. Dowody zgromadzone w tej sprawie wskazują bowiem, że to w wyniku ruchu samochodu O. (...) o numerze rejestracyjnym (...), którym kierował Z. D., doszło do uszkodzenia opryskiwacza A. Napa. W trakcie wyprzedzania ciągnika, do którego podłączony był w/w opryskiwacz, kierujący O. skręcił nagle w prawo, tuż przed jadący ciągnik, zajeżdżając mu drogę. Kierujący ciągnikiem, nie chcąc zaś wjechać w samochód osobowy, który nagle się przed nim znalazł, hamując zjechał na pobocze, w wyniku czego koło ciągnika zaczęło się obsuwać i razem z opryskiwaczem zjechał do rowu. W efekcie opryskiwacz przewrócił się na prawy bok, co doprowadziło do jego uszkodzenia.

O takim właśnie przebiegu tego zdarzenia zgodnie zeznawali jego uczestnicy. Obaj biegli z zakresu rekonstrukcji wypadków ostatecznie nie znaleźli podstaw, by zakwestionować taki przebieg tego wypadku. Jak podniósł biegły S., uwidocznione na zdjęciach z akt szkody ślady na drodze pozostawione przez ciągnik wskazują, że był to dość dynamiczny, gwałtowny manewr (str. 10 opinii). Potwierdza to relację poszkodowanego, że wykonał ciągnikiem nagły manewr obronny, starając się uniknąć uderzenia w tył O.. W swych konkluzjach biegły S. stwierdził, że brak jest dowodów na to, aby negować możliwość zaistnienia zdarzenia w opisywany sposób (str. 15 opinii). Ostatecznie także biegły F. przyjął taki przebieg zdarzenia za prawdopodobny, stwierdzając w swej opinii uzupełniającej, że istnieje uzasadnione prawdopodobieństwo możliwości podjęcia przez kierującego zestawem pojazdów ciągnik rolniczy z opryskiwaczem odruchowego, awaryjnego manewru obronnego, tj. zjazdu w prawo, co ostatecznie skutkowało przewróceniem się holowanego opryskiwacza (str. 3 opinii uzupełniającej).

W ocenie Sądu istnieją więc uzasadnione podstawy do przyjęcia, że to wskutek zachowania kierującego O. (...), który nagle i niespodziewanie wjechał tuż przed poruszający się tą drogą ciągnik, powstały uszkodzenia w opryskiwaczu ciągniętym przez ten ciągnik. Bez znaczenia jest przy tym, że nie doszło do kontaktu między pojazdami, gdyż dla przypisania odpowiedzialności cywilnej posiadaczowi pojazdu wystarczy, że zaistnieje adekwatny związek przyczynowy łączący ruch pojazdu ze szkodą. Nie jest zaś wymagana bezpośrednia styczność pojazdu z poszkodowaną osobą czy uszkodzoną (zniszczoną) rzeczą, a wystarczy szeroko rozumiany wpływ ruchu pojazdu. Może to być – tak jak miało to miejsce w niniejszej sprawie – niebezpieczny manewr pojazdu, polegający choćby na nagłym zajechaniu, powodującym u poszkodowanego uzasadnioną obawę i działanie powodujące szkodę.

Mając na uwadze charakter odpowiedzialności cywilnej, wynikającej z art. 435 k.c., raz jeszcze podkreślić należy, że bez znaczenia jest, czy zachowanie kierującego O. (...) było w tych okolicznościach zawinione. Odpowiedzialność ta, oparta na zasadzie ryzyka – o czym była mowa już wcześniej – powstaje bowiem bez względu na winę prowadzącego pojazd i przyczyny takiego zachowania.

Jedynymi przesłankami wyłączającymi odpowiedzialność za szkodę na zasadzie ryzyka są: siła wyższa, wyłączna wina poszkodowanego i wyłączna wina osoby trzeciej, za którą prowadzący przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody nie ponosi odpowiedzialności. Przesłanki te zostały określone przez ustawodawcę w sposób wyczerpujący, a ciężar ich udowodnienia w procesie spoczywa na podmiocie, który prowadzi na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody.

W niniejszej sprawie żadna z tych przesłanek egzoneracyjnych nie wystąpiła. Zresztą pozwany takiego zarzutu nie podniósł i nie starał się wykazać wystąpienia takich przesłanek.

Uwzględniając powyższe, sąd w wyroku wstępnym uznał roszczenie powoda J. R. przeciwko Towarzystwu (...) w W., dochodzone w związku z uszkodzeniem opryskiwacza A. Napa o numerze fabrycznym (...) w wyniku zdarzenia z dnia 10 czerwca 2021 r., za usprawiedliwione co do zasady.