Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Ciechanowie

UZASADNIENIE

Powód D. F. (1) wniósł w dniu 15 kwietnia 2022 r. ( data stempla operatora pocztowego ) do Sądu Rejonowego w Ciechanowie pozew przeciwko Towarzystwu (...) S.A. w W., żądając zasądzenia na swoją rzecz kwoty 1577,60 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 8 lutego 2022 r. do dnia zapłaty oraz zwrotu kosztów procesu. Na kwotę dochodzoną pozwem składa się należność z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego.

Pozwany Towarzystwo (...) S.A. w W. wnosił o oddalenie powództwa. Wnosił ponadto o zasądzenie na swoją rzecz od powoda D. F. (1) zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 18 listopada 2021 r. doszło do zdarzenia drogowego, w wyniku którego uszkodzony został pojazd marki O. (...) nr rej. (...) stanowiący własność poszkodowanego P. O.. Sprawca kolizji S. L. kierujący pojazdem marki V. (...) nr rej. (...) posiadał ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej dla posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem posiadanego pojazdu w Towarzystwie (...) S.A. w W. ( bezsporne ).

Poszkodowany P. O. w dniu 20 listopada 2021 r. upoważnił firmę (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w D. ( (...).PL) do bezgotówkowego rozliczenia wynajmu pojazdu zastępczego, holowania pojazdu, załatwienia wszystkich spraw formalnych w toku likwidacji szkody oraz odbioru odszkodowania, w związku z kolizją drogową z dnia 18 listopada 2021 r. Działająca w imieniu właściciela pojazdu marki O. (...) nr rej. (...) firma (...).PL zgłosiła w dniu 21 listopada 2021 r. szkodę do zakładu ubezpieczeń sprawcy kolizji. Przy zgłoszeniu szkody firma reprezentująca poszkodowanego otrzymała propozycję najmu pojazdu zastępczego wypożyczalniach współpracujących z ubezpieczycielem oraz informację o wysokości maksymalnych stawek akceptowanych przez ubezpieczyciela, jak też o prawie ubezpieczyciela do weryfikacji stawki najmu pojazdu zastępczego. Pismem z dnia 23 listopada 2021 r. zakład ubezpieczeń potwierdził przyjęcie zgłoszenia szkody, która została zarejestrowana pod numerem: 100- (...). Pismem z dnia 24 listopada 2021 r. Towarzystwo (...) S.A. w W. poinformował (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w D. ( (...).PL) o akceptowalnej stawce dobową za wynajem pojazdu w klasie D w wysokości 120,00 zł netto. W dniu 2 grudnia 2021 r. (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w D. ( (...).PL) zwrócił się do ubezpieczyciela o przesłanie dokładnej oferty najmu pojazdu zastępczego wraz z potrzebnymi dokumentami ( zgłoszenie szkody k. 82, oferta najmu pojazdu zstępczego zakładu ubezpieczeń k. 53 - 55, pismo potwierdzające zgłoszenie szkody k. 193, pismo ubezpieczyciela o akceptowalnej stawce najmu k. 199, wiadomość e –mail (...).PL k. 196 ).

Decyzją z dnia 17 grudnia 2021 r. ubezpieczyciel przyznał P. O. odszkodowanie w kwocie 9600,00 zł. ( decyzja ubezpieczyciela k. 208 ).

P. O. w okresie od dnia 20 listopada 2011 r. do dnia 5 grudnia 2021 r. ( 16 dni ) korzystał z pojazdu zastępczego marki F. (...) nr rej. (...) 4TS2 na podstawie umowy najmu zawartej z D. F. (2) prowadzącym działalność gospodarczą pod nazwą (...) w M.. Cena najmu wynosiła 190,00 zł netto za dobę tj. łącznie za 16 dni – 3739,20 zł brutto oraz dodatkowo 100,00 zł z tytułu opłaty za podstawienie auta zastępczego oraz 100,00 zł za odbiór auta zastępczego. D. F. (1) wystawił fakturę VAT nr (...) na łączną kwotę 3939,20 zł. Wypożyczalnia, w której poszkodowany wynajął pojazd zastępczy sama się z nim skontaktowała; P. O. zrozumiał, że wypożyczalnia pojazdów kontaktuje się z nim na zlecenie zakładu ubezpieczeń, choć nie dokonał dotychczas zgłoszenia szkody. Szkoda miała miejsce w dniu 18 listopada 2021 r. ( czwartek ), w dniu 20 listopada 2021 r. ( sobota ) P. O. zawarł umowę najmu pojazdu zastępczego, zaś zgłoszenie szkody miało miejsce dopiero następnego dnia t. 21 listopada 2021 r. ( umowa najmu pojazdu zastępczego k. 18 - 19, protokół zdawczo – odbiorczy k. 21, faktura VAT k. 23, zeznania świadka P. O. k. 222 – 223 ).

W dniu 5 grudnia 2021 r. pomiędzy P. O., a D. F. (2) (...) w M. doszło do zawarcia umowy cesji wierzytelności, na mocy której P. O., w związku ze szkodą komunikacyjną z dnia 18 listopada 2021 r. likwidowaną przez Towarzystwa (...) S.A. w W., przeniósł wszelkie przysługujące mu wierzytelności z tytułu tej szkody związane ze zwrotem kosztów z tytułu najmu pojazdu zastępczego na rzecz D. F. (1) ( umowa cesji wierzytelności k. 25 ).

Poszkodowany w trakcie procesu likwidacji szkody nr 100- (...) i w trakcie najmu pojazd zastępczego nie dysponował samochodem, który mógłby użytkować w miejsce uszkodzonego. Był w posiadaniu innych pojazdów: niesprawnego F. (...), potrzebnego pracownikom w dojazdach na budowę F. (...), służącego poszkodowanemu w celach służbowych B. (...). Uszkodzony samochód użytkowała żona poszkodowanego M. O.. Samochód zastępczy był jej potrzebny w celach dowożenia dzieci do szkoły, przedszkola, robienia zakupów oraz innych czynności życia codziennego, gdyż mieszkają na wsi ( zeznania świadka P. O. k. 222 - 223, oświadczenie poszkodowanego k. 174, 184 ).

W dniu 7 lutego 2022 r. ubezpieczyciel przyznał odszkodowania z tytułu najmu pojazdu zastępczego w wysokości 2361,60 zł. Przy ustalaniu wysokości odszkodowania za najem pojazdu zastępczego, ubezpieczyciel zaakceptował dobową stawkę najmu w wysokości 120,00 zł netto tj. 147,60 zł brutto oraz długość trwania najmu przez 16 dni, bez dodatkowych kosztów tj. za podstawienie i odbiór samochodu zastępczego ( decyzja o przyznaniu odszkodowania k. 16 ).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie akt szkody ( k. 14 - 25, 46 - 57, 82 - 221 ) oraz zeznań świadka P. O. ( k. 222 - 223 ).

Zeznania świadka M. O. ( k. 223 ) są wiarygodne; nie mają jednak żadnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

W ocenie Sądu, powyższe dowody są w pełni wiarygodne; żadna ze stron nie kwestionowała ich mocy dowodowej. Spór w niniejszej sprawie dotyczył stawki najmu pojazdu zastępczego i zasadności naliczenia opłat dodatkowych. Bezspornym natomiast był okres najmu pojazdu zastępczego.

Sąd zważył, co następuje:

W ocenie Sądu, powództwo D. F. (1) nie zasługuje na uwzględnienie.

Powód D. F. (1) jako następca prawny P. O. dochodzi swego roszczenia na zasadach ogólnych, wynikających z art. 361 - 363 kc. Szkoda objęta odpowiedzialnością ubezpieczyciela podlega bowiem naprawieniu właśnie według tych ogólnych zasad. Wynika to z treści art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, zgodnie z którym z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Zgodnie zaś z art. 36 ust. 1 cyt. ustawy odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej.

Z powyższego wynika, że dla oceny roszczeń odszkodowawczych powoda w związku z nabyciem wierzytelności z tytułu najmu pojazdu zastępczego, należało określić – według ogólnych zasad prawa cywilnego – do jakich świadczeń byłby zobowiązany posiadacz lub kierowca samochodu, z którego winy nastąpiło zdarzenie drogowe. W niniejszej sprawie, Sąd ustalił, że odpowiedzialnym za zdarzenie drogowe z dnia 18 listopada 2021 r. jest S. L., posiadający ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej w pozwanym zakładzie ubezpieczeń.

W myśl art. 363 § 1 kc, naprawienie szkody powinno nastąpić według wyboru poszkodowanego: bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej.

Szkodą jest uszczerbek, jakiego doznała określona osoba w swych dobrach lub interesach. W efekcie owo naprawienie szkody ma zmierzać do odwrócenia w dobrach poszkodowanego skutków zdarzenia wyrządzającego mu szkodę i przywrócenia – w znaczeniu prawnym – stanu, jaki by istniał gdyby owo zdarzenie nie nastąpiło. Zgodnie z powszechnie przyjętym obecnie poglądem, odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego ( uchwała Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 r. w sprawie III CZP 5/11 ). Sąd Najwyższy podkreślił, że utrata możliwości korzystania z pojazdu stanowi negatywne następstwo majątkowe, a wydatki, które służą ograniczeniu ( wyłączeniu tego negatywnego następstwa ) należy kwalifikować jako szkodę majątkową podlegającą naprawieniu w ramach odpowiedzialności gwarancyjnej ubezpieczyciela wynikającej z ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych. Sąd Najwyższy podkreślił przy tym znaczenie dwóch kryteriów - celowości wydatków oraz ich ekonomicznego uzasadnienia.

Za wydatek niezbędny ( celowy ) należy uznać wydatek poniesiony na korzystanie z innego pojazdu w takim zakresie, w jakim poszkodowany korzystałby ze swojego środka lokomocji, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Wydatki ekonomicznie uzasadnione to wydatki na najem pojazdu zasadniczo o podobnej klasie do pojazdu uszkodzonego lub zniszczonego, poniesione w oparciu o stawki czynszu najmu, które obowiązują na danym rynku lokalnym ( ceny rynkowe za tego typu usługi ) i w czasie naprawy pojazdu mechanicznego lub do czasu nabycia nowego pojazdu.

Wskazać należy, że pozwany zakład ubezpieczeń wypłacił poszkodowanemu w toku postępowania likwidacyjnego koszty najmu pojazdu zastępczego, przyjmując wprawdzie okres najmu pojazdu zastępczego zgodnie z przedstawioną przez powoda D. F. (1) fakturą, jednakże w niższej dobowej stawce w wysokości 120,00 zł netto tj. 147,60 zł brutto. Pozwany zakład ubezpieczeń nie uwzględnił również kosztów dodatkowych za podstawienie i odbiór pojazdu zastępczego w łącznej wysokości 200,00 zł.

Jak wskazano powyżej, pozwany Towarzystwo (...) S.A. w W. zakwestionował w niniejszym procesie, stawkę najmu pojazdu zastępczego wynikającą z umowy zawartej przez powoda D. F. (1) z P. O..

Odnosząc się do kwestii wysokości stawki najmu pojazdu zastępczego, podkreślić należy, że firma działająca w imieniu poszkodowanego P. O., bezpośrednio po zgłoszeniu szkody, otrzymała od zakładu ubezpieczeń informację w zakresie możliwości organizacji pojazdu zastępczego przez ubezpieczyciela, jak też o akceptowanych stawkach tego najmu w przypadku zawarcia umowy najmu przez poszkodowanego z pominięciem zakładu ubezpieczeń. Zgłoszenie szkody nastąpiło w rzeczywistości już po zawarciu umowy najmu pojazdu zastępczego pomiędzy poszkodowanym P. O., a powodem. Powód co prawda wskazał, że reprezentujący poszkodowanego podmiot zwrócił się do pozwanego ubezpieczyciela o przedstawienie konkretnej oferty najmu pojazdu zastępczego, jednakże powód nie wykazał, aby zapoznał się z tą ofertą, a następnie kontaktował się z pozwanym w celu wynajęcia pojazdu. Co więcej, to zapytanie o szczegółową ofertę zakładu ubezpieczeń nastąpiło dopiero w dniu 2 grudnia 2021 r., a zatem na trzy dni przed zwrotem pojazdu zastępczego, który nastąpił w dniu 5 grudnia 2021 r. Pozwany wraz z przyjęciem szkody, uprzedził poszkodowanego o akceptowalnych stawkach najmu. Powód nie wykazał, żeby weryfikował oferty zakładu ubezpieczeń w zakresie stawek najmu czy dostępności pojazdów w wypożyczalniach współpracujących z zakładem ubezpieczeń. Twierdzenia poszkodowanego, że wypożyczalnia z której wynajął pojazd następczy skontaktowała się z nim sama oraz, że myślał iż działa na zlecenie zakładu ubezpieczeń wskazuje, że P. O. nie sprawdził tej okoliczności, błędnie zrozumiał twierdzenia firmy bądź został wprowadzony w błąd. Okoliczność, że pozwany składał w późniejszym okresie poszkodowanemu propozycję najmu pojazdu zastępczego, wskazuje, że powinien mieć świadomość, że korzysta z pojazdu zastępczego podmiotu niezwiązanego z ubezpieczycielem.

Wskazać należy, że nie wszystkie wydatki pozostające w związku przyczynowym ze zdarzeniem komunikacyjnym mogą być refundowane, istnieje bowiem obowiązek wierzyciela zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów ( art. 354 § 2 kc, art. 362 i 826 § 1 kc ). Na dłużniku ciąży w związku z tym obowiązek zwrotu tylko wydatków celowych i ekonomicznie uzasadnionych, pozwalających na wyeliminowanie negatywnych dla poszkodowanego następstw, niedających się wyeliminować w inny sposób, z zachowaniem rozsądnej proporcji między korzyścią wierzyciela a obciążeniem dłużnika. W ocenie Sądu, zachowanie poszkodowanego P. O., który nie skorzystał z korzystniejszej ekonomicznie oferty zakładu ubezpieczeń i zawarł umowę najmu pojazdu zastępczego w stawce dziennej przewyższającej stawkę maksymalną proponowana przez ubezpieczyciela, nie może zasługiwać na aprobatę. Powód D. F. (1) nie wykazał, że pojazd wynajęty przez niego P. O. spełniał w wyższym stopniu kryteria przydatności; nie wykazał również, że samochód odpowiadający klasą pojazdowi poszkodowanej nie był w tym okresie dostępny w ofercie zakładu ubezpieczeń. Pomimo zakwestionowania wysokości stawki najmu przez zakład ubezpieczeń, który przedstawił ofertę najmu pojazdów w niższej stawce, nie wykazał również, że stawka zaproponowana przez niego jest adekwatna do klasy pojazdu oraz ekonomicznie uzasadniona. W uchwale z dnia 24 sierpnia 2017 r. w sprawie III CZP 20/17 Sąd Najwyższy podkreślił, że wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego, przekraczające koszty zaproponowanego przez ubezpieczyciela skorzystania z takiego pojazdu są objęte odpowiedzialności z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, jeżeli ich poniesienie było celowe i ekonomicznie uzasadnione. W tym kontekście istotne znaczenie ma nie tylko równorzędność samego pojazdu, ale także dodatkowych warunków umowy, takich jak np. czas i miejsce udostępnienia oraz zwrotu pojazdu zastępczego czy też obowiązek wpłaty kaucji. Jeżeli istotne warunki wynajmu proponowanego przez ubezpieczyciela ( we współpracy z przedsiębiorcą wynajmującym pojazdy ) czynią zadość potrzebie ochrony uzasadnionych potrzeb poszkodowanego, nie ma podstaw, by obciążać osoby zobowiązane do naprawienia szkody wyższymi kosztami związanymi ze skorzystaniem przez poszkodowanego z droższej oferty. Odstępstwa od tej reguły nie uzasadniają drobne niedogodności o charakterze niemajątkowym, które mogą wiązać się np. z koniecznością nieznacznie dłuższego oczekiwania na podstawienie pojazdu zastępczego proponowanego przez ubezpieczyciela. Należy też podkreślić, że proponowana wykładnia nie eliminuje ani nie ogranicza przysługującej poszkodowanemu swobody wyboru kontrahenta, od którego najmie pojazd. Sprawia jedynie - ze względu na obowiązek zapobiegania zwiększeniu rozmiarów szkody - że zawierając umowę na mniej korzystnych warunkach od proponowanych przez ubezpieczyciela, poszkodowany będzie zmuszony ponieść część związanych z tym kosztów.

Podkreślić należy, że poszkodowany P. O. w istocie nie wyraził żadnego zainteresowania ofertą ubezpieczyciela w zakresie najmu pojazdu zastępczego, nie zapoznał się z jej warunkami i nie dokonał oceny, czy oferta którą wybrał lepiej zaspokaja jej potrzeby, czy też może skorzystanie z pojazdu oferowanego przez ubezpieczyciela byłoby wystarczające. Poszkodowany nie dokonał porównania ofert i nie rozważył zmiany firmy i pojazdu zastępczego na mający te same lub zbliżone parametry ale w niższej stawce dobowej. Mając powyższe na uwadze, należało w ocenie Sądu przyjąć, iż poszkodowany pozostając biernym na przedstawioną jej propozycję pozwanego zakładu ubezpieczeń, nie dopełnił obowiązku współdziałania przy minimalizacji szkody, która dodatkowo została zwiększona przez wynajęcie pojazdu u podmiotu stosującego znacznie wyższe dobowe stawki najmu pojazdu. Ubezpieczyciel dokonał w toku czynności likwidacyjnych wszystkich czynności, jakie mogły zostać wykonane przy stwierdzonym stopniu współpracy poszkodowanego z pozwanym. To na poszkodowanym spoczywał obowiązek zbadania warunków najmu oferowanego przez towarzystwo ubezpieczeń. W tym kontekście, dla rozstrzygnięcia sprawy nie ma znaczenia fakt, iż podmiot reprezentujący poszkodowanego P. O. poprosił e-mailem o przedstawienie warunków najmu pojazdu zastępczego za pośrednictwem ubezpieczyciela. Nie dowodzi to, iż wyraził on wprost wolę zawarcia umowy najmu pojazdu zastępczego za pośrednictwem ubezpieczyciela, tym bardziej, że nastąpiło to w końcowym okresie trwania najmu pojazdu. Wskazać również należy, że z oferty zakładu ubezpieczeń wynika wprost, że najemca pojazdu zastępczego nie ponosi dodatkowych kosztów związanych np. z podstawieniem pojazdu czy zniesieniem udziału własnego, które są uwzględnione w dobowej stawce najmu, co – w tym zakresie – czyni ofertę ubezpieczyciela korzystniejszą dla poszkodowanego.

W związku z powyższym Sąd oddalił powództwo jako niezasadne.

Zgodnie z art. 98 kpc, strona przegrywająca proces jest zobowiązana zwrócić stronie przeciwnej koszty procesu. Sąd oddalił powództwo w całości, a zatem powód D. F. (1) zobowiązany jest zwrócić pozwanemu Towarzystwu (...) S.A. w W. poniesione przez niego koszty procesu. W związku z powyższym w pkt II wyroku Sąd zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 917,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa, ustalonych stosownie do przepisów rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, przy uwzględnieniu wskazanej wartości przedmiotu sporu.