Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Ciechanowie

UZASADNIENIE

Powód D. L. wniósł w dniu 29 listopada 2021 r. ( data stempla biura podawczego ) do Sądu Rejonowego w Ciechanowie pozew przeciwko (...) S.A. w S., żądając zasądzenia na swoją rzecz kwoty 13640,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 6 lutego 2019 r. do dnia zapłaty oraz zwrotu kosztów procesu. Na kwotę dochodzoną pozwem składa się należność z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego.

Pozwany (...) S.A. w S. wnosił o oddalenie powództwa. Wnosił ponadto o zasądzenie na swoją rzecz od powoda D. L. zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 6 grudnia 2018 r. w G. gmina R. doszło do zdarzenia drogowego z udziałem pojazdów: jednego marki T. nr rej. (...) - sprawcy kolizji oraz drugiego marki B. nr rej. (...). Pojazd marki T. nr rej. (...) w dniu 6 grudnia 2018 r. posiadał ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej dla posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem posiadanego pojazdu w (...) S.A. w S. ( bezsporne ).

D. L., właściciel pojazdu marki B. nr rej. (...) zgłosił w dniu 7 grudnia 2018 r. szkodę do zakładu ubezpieczeń sprawcy kolizji. Przy zgłoszeniu szkody D. L. otrzymał od zakładu ubezpieczeń informację na temat najmu pojazdu zastępczego, oferty zakładu ubezpieczeń w tym zakresie oraz o wysokości maksymalnych stawek akceptowanych przez ubezpieczyciela, jak też o prawie ubezpieczyciela do weryfikacji stawki najmu pojazdu zastępczego. Otrzymał informację, że zakład ubezpieczeń dla pojazdu zastępczego klasy F akceptuje stawkę najmu w wysokości 450,00 zł za dobę. W dniu 7 grudnia 2018 r. D. L. zawarł z Z. (...) S. P. w C. umowę najmu pojazdu zastępczego marki B. nr rej. (...). Dobową stawkę najmu pojazdu zastępczego strony uzgodniły na 450,00 zł. W dniu 10 grudnia 2018 r. zakład ubezpieczeń zawiadomił D. L., że stawka najmu pojazdu zastępczego klasy F wynosi 310,00 zł. Udzielona przez pracownika infolinii, przyjmującego zgłoszenie szkody, informacja o akceptowanej stawce najmu w wysokości 450,00 zł była błędna. Jednocześnie z uwagi na błąd pracownika infolinii zakład ubezpieczeń zaakceptował stawkę najmu w kwocie 450,00 zł za okres najmu 7 – 10 grudnia 2018 r. D. L. zawarł z wynajmującym pojazd zastępczy aneks do umowy obniżający stawkę najmu pojazdu zastępczego począwszy od dnia 11 grudnia 2018 r. do kwoty 310,00 zł ( bezsporne ).

W dniu 13 grudnia 2018 r. odbyły się oględziny pojazdu marki B. nr rej. (...). Wartość szkody ustalono na kwotę 18989,32 zł. Jednocześnie rzeczoznawca zakładu ubezpieczeń wskazał, że dla pełnej oceny uszkodzeń i weryfikacji kosztów naprawy, niezbędne jest dokonanie kolejnych oględzin po zdemontowaniu zewnętrznych części pojazdu ( zderzaka przedniego, nadkola lewego i prawego ). W dniu 19 grudnia 2018 r. D. L. zawiadomił o przygotowaniu pojazdu do kolejnych oględzin. Drugie oględziny pojazdu odbyły się w dniu 21 grudnia 2018 r. W wyniku dodatkowych oględzin zakład ubezpieczeń podwyższył koszty naprawy pojazdu do kwoty 21168,88 zł ( bezsporne ).

Jednocześnie w dniu 19 grudnia 2018 r. zakład ubezpieczeń zawiadomił D. L., że nie przyjął odpowiedzialności za szkodę, ustalając ponadto zasadny okres najmu pojazdu zastępczego od dnia 7 grudnia 2018 r. do dnia 20 grudnia 2018 r. ( e-mail k. 61 ).

W dniu 3 stycznia 2019 r. zakład ubezpieczeń zawiadomił D. L., że decyzja w sprawie odszkodowania zostanie podjęta po otrzymaniu notatki policji lub potwierdzenia okoliczności przez sprawcę zdarzenia ( informacja k. 73 ).

Zakład ubezpieczeń notatkę policyjną o zdarzeniu otrzymał najwcześniej dnia 17 stycznia 2019 r. ( notatka k. 303 ).

D. L. kilkakrotnie informował zakład ubezpieczeń, że będzie korzystał z pojazdu zastępczego do czasu wydania decyzji bądź wypłaty odszkodowania ( e-mail k. 63, 65 – 66, 67 – 69, 74 ).

W dniu 5 lutego 2019 r. zakład ubezpieczeń przyznał D. L. odszkodowanie w wysokości 21168,88 zł ( decyzja k. 82 – 83 ).

W dniu 5 lutego 2019 r. D. L. zwrócił pojazd zastępczy. Jednocześnie wynajmujący wystawił z tytułu najmu pojazdu zastępczego fakturę na łączną kwotę 19470,00 zł, z tym że stawkę najmu w okresie 7 – 10 grudnia 2018 r. przyjęto na 450,00 zł, zaś w okresie 11 grudnia 2018 r. – 5 lutego 2019 r. w kwocie 310,00 zł. W dniu 12 lutego 2019 r. D. L. przedstawił zakładowi ubezpieczeń umowę najmu pojazdu zastępczego wraz z aneksem oraz fakturę z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego. W dniu 15 lutego 2019 r. D. L. zapłacił wynajmującego należność z tytułu najmu pojazdu zastępczego zgodnie z fakturą ( e-mail k. 88, umowa wraz z aneksem k. 90 – 95, faktura k. 96, pokwitowanie k. 99 ).

Decyzją z dnia 19 lutego 2019 r. ubezpieczyciel (...) S.A. w S. przyznało D. L. odszkodowanie w wysokości 5830,00 zł tytułem zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego przy uwzględnieniu stawki dobowej najmu w wysokości 450,00 zł za 4 dni oraz w wysokości 310,00 zł za 13 dni ( decyzja k. 101 ).

Uzasadniony technologicznie czas naprawy pojazdu D. L. wynosił 6 dni roboczych, zaś czas potrzebny do naprawy uszkodzonego pojazdu powinien wynosić 32 dni bieżące, w tym dwukrotne oględziny pojazdu i sporządzenie kosztorysu, zamówienie i odbiór części, naprawa pojazdu oraz dni wolne od pracy ( weekendy, święta Bożego Narodzenia, Nowy Rok, Święto T. ) ( opinia biegłego sądowego w zakresie techniki samochodowej, wyceny wartości pojazdów oraz szkód komunikacyjnych mgr inż. M. B. ( k. 364 - 366 ).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie akt szkody ( k. 262 - 355 ), opinii biegłego sądowego w zakresie techniki samochodowej, wyceny wartości pojazdów oraz szkód komunikacyjnych mgr inż. M. B. ( k. 364 - 366 ) oraz zeznań powoda D. L. ( k. 356 – 356 v ).

W ocenie Sądu, powyższe dowody są w pełni wiarygodne; żadna ze stron nie kwestionowała ich mocy dowodowej. Spór w niniejszej sprawie dotyczył okresu najmu pojazdu zastępczego. Bezsporna natomiast była stawka najmu pojazdu zastępczego.

Podkreślić należy, że opinia biegłego sądowego mgr inż. M. B. ma charakter jedynie pomocniczy, porównawczy. Opinia została sporządzona w sposób rzetelny, prawidłowy, wyczerpujący, a nadto zgodnie z postawioną tezą postanowienia dowodowego. Biegły sądowy sporządził opinię, wykorzystując zebrany materiał dowodowy oraz własną wiedzę. Niewątpliwie opinia stanowi tylko pomoc dla sądu i - jak wielokrotnie było wyjaśniane w orzecznictwie i doktrynie - nie może zastąpić ani ustaleń faktycznych ani decydować o spełnieniu przesłanek prawnych. Zadaniem biegłego zasadniczo nie jest poszukiwanie dowodów i okoliczności mających uzasadniać argumentację stron procesu, lecz dokonanie oceny przedstawionego materiału z perspektywy posiadanej wiedzy naukowej, technicznej lub branżowej i przedstawienie sądowi danych ( wniosków ) umożliwiających poczynienie właściwych ustaleń faktycznych i właściwą ocenę prawną znaczenia zdarzeń, z których strony wywodzą swoje racje. Opinia biegłego, zgodnie z art. 278 kpc, służy stworzeniu sądowi możliwość prawidłowej oceny materiału procesowego w wypadkach, kiedy ocena ta wymaga wiadomości specjalnych tj. wiedzy wykraczającej poza objętą zakresem wiedzy powszechnej.

Sąd zważył, co następuje:

W ocenie Sądu, powództwo D. L. zasługuje na uwzględnienie co do zasady.

Powód D. L. dochodzi swego roszczenia na zasadach ogólnych, wynikających z art. 361 - 363 kc. Szkoda objęta odpowiedzialnością ubezpieczyciela podlega bowiem naprawieniu właśnie według tych ogólnych zasad. Wynika to z treści art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, zgodnie z którym z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Zgodnie zaś z art. 36 ust. 1 cyt. ustawy odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej.

Z powyższego wynika, że dla oceny roszczeń odszkodowawczych powoda należy określić – według ogólnych zasad prawa cywilnego – do jakich świadczeń byłby zobowiązany posiadacz lub kierowca samochodu, z którego winy nastąpiło zdarzenie drogowe. W niniejszej sprawie, Sąd ustalił, że odpowiedzialnym za zdarzenie drogowe z dnia 6 grudnia 2018 r. jest kierowca samochodu marki T. nr rej. (...), posiadający ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej w pozwanym zakładzie ubezpieczeń.

W myśl art. 363 § 1 kc, naprawienie szkody powinno nastąpić według wyboru poszkodowanego: bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej.

Szkodą jest uszczerbek, jakiego doznała określona osoba w swych dobrach lub interesach. W efekcie owo naprawienie szkody ma zmierzać do odwrócenia w dobrach poszkodowanego skutków zdarzenia wyrządzającego mu szkodę i przywrócenia – w znaczeniu prawnym – stanu, jaki by istniał gdyby owo zdarzenie nie nastąpiło. Zgodnie z powszechnie przyjętym obecnie poglądem, odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego ( uchwała Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 r. w sprawie III CZP 5/11 ). Sąd Najwyższy podkreślił, że utrata możliwości korzystania z pojazdu stanowi negatywne następstwo majątkowe, a wydatki, które służą ograniczeniu ( wyłączeniu tego negatywnego następstwa ) należy kwalifikować jako szkodę majątkową podlegającą naprawieniu w ramach odpowiedzialności gwarancyjnej ubezpieczyciela wynikającej z ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych. Sąd Najwyższy podkreślił przy tym znaczenie dwóch kryteriów - celowości wydatków oraz ich ekonomicznego uzasadnienia.

Za wydatek niezbędny ( celowy ) należy uznać wydatek poniesiony na korzystanie z innego pojazdu w takim zakresie, w jakim poszkodowany korzystałby ze swojego środka lokomocji, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Wydatki ekonomicznie uzasadnione to wydatki na najem pojazdu zasadniczo o podobnej klasie do pojazdu uszkodzonego lub zniszczonego, poniesione w oparciu o stawki czynszu najmu, które obowiązują na danym rynku lokalnym ( ceny rynkowe za tego typu usługi ) i w czasie naprawy pojazdu mechanicznego lub do czasu nabycia nowego pojazdu.

Wskazać należy, że pozwany zakład ubezpieczeń wypłacił powodowi D. L. w toku postępowania likwidacyjnego koszty najmu pojazdu zastępczego, przyjmując wprawdzie uzgodnioną z powodem stawkę najmu pojazdu zastępczego zgodnie z przedstawioną przez powoda fakturą, jednakże za okres jedynie 17 dni, podczas gdy bezspornym jest, że powód korzystał z pojazdu zastępczego przez okres 61 dni tj. do dnia przyznania mu odszkodowania z tytułu kosztów naprawy pojazdu marki B..

Jak wskazano powyżej, pozwany (...) S.A. w S. zakwestionował w niniejszym procesie okres najmu pojazdu zastępczego wynikający z umowy zawartej przez powoda z Z. (...) S. P. w C. obejmujący wskazane powyżej 61 dni.

Biegły sądowy mgr inż. M. B. czas potrzebny do naprawy uszkodzonego pojazdu ustalił na 32 dni bieżące. Okres ustalony przez biegłego sądowego jest prawie dwukrotnie dłuższy niż przyjęty przez zakład ubezpieczeń i jednocześnie o prawie miesiąc krótszy niż okres w jakim powód korzystał z pojazdu zastępczego.

Odnosząc się do kwestii okresu najmu pojazdu zastępczego, podkreślić należy, że czas niezbędny do naprawy uszkodzonego pojazdu nie może mieć decydującego znaczenia w niniejszej sprawie. Wskazać należy, że pozwany zakład ubezpieczeń, jak również biegły sądowy, nie uwzględnili w swoich rozważaniach kwestii uznania odpowiedzialności przez zakład ubezpieczeń za szkodę w pojeździe powoda, jak też wypłaty czy też chociażby przyznania powodowi odszkodowania z tytułu kosztów naprawy pojazdu. Podkreślić należy, że powód D. L. od momentu zgłoszenia szkody współpracował z ubezpieczycielem; nie kwestionował zmiany wysokości akceptowanej stawki pojazdu zastępczego; przygotował również pojazd do powtórnych oględzin w związku z zaleceniem rzeczoznawcy majątkowego ubezpieczyciela. Powód zakończył najem pojazdu zastępczego z chwilą wydania decyzji o przyznaniu odszkodowania bez oczekiwania na jego wypłatę. Przedłużenie okresu likwidacji szkody, a w szczególności wydania decyzji o przyznaniu odszkodowania, obciąża w niniejszej sprawie ubezpieczyciela. Pozwany zakład ubezpieczeń w dniu 3 stycznia 2019 r. zawiadomił powoda o podjęciu decyzji o przyjęciu swojej odpowiedzialności za szkodę dopiero po uzyskaniu potwierdzenia okoliczności zdarzenia przez policję lub sprawcę. Brak jest w aktach szkody informacji w jakiej dacie zakład ubezpieczeń zwrócił się o podanie tych danych. Informacja policji na temat zdarzenia opatrzona jest datą 17 stycznia 2019 r. Decyzja o przyznaniu odszkodowania z tytułu kosztów naprawy pojazdu została wydana natomiast dopiero w dniu 5 lutego 2019 r.

Wskazać należy, że wbrew twierdzeniom pozwanego, sporządzenie kosztorysu po drugich oględzinach pojazdu, nie było wystarczające do rozpoczęcia naprawy pojazdu bądź podjęcia decyzji o jego sprzedaży. W pierwszej kolejności podkreślić należy, że koszt naprawy pojazdu ustalony w kosztorysie z dnia 21 grudnia 2018 r. był stosunkowo wysoki – 21168,88 zł, nawet przy uwzględnieniu, że powód nie kwestionował przedstawionej mu kalkulacji naprawy. Pozwany zakład ubezpieczeń w korespondencji e-mailowej podkreślał, że nie przyjmuje swojej odpowiedzialności za szkodę. Okoliczności te miały wpływ na podjęcie prawidłowej decyzji przez powoda, w szczególności co do naprawy bądź sprzedaży pojazdu w stanie nienaprawionym. Znaczenie również miała ustalona wysokość szkody, gdyż dla podjęcia decyzji o naprawie, z oczywistych względów konieczne jest posiadanie środków finansowych co najmniej w tej wysokości. Niezrozumiałe są wywody pozwanego co do możliwości podjęcia naprawy pojazdu już po pierwszych oględzinach, skoro już wówczas ustalono konieczność przeprowadzenia ponownych oględzin po demontażu części elementów, co wymagało dodatkowego czasu na przygotowania. Zauważyć należy, że z jednej strony pozwany sam nie podejmuje terminowo czynności likwidacyjnych ( brak potwierdzenia zdarzenia ), zaś z drugiej strony zdaje się nie uwzględniać dla czynności powoda okresu w jakim doszło do likwidacji szkody ( okres świąteczny i noworoczny ).

Zgodzić się należy z twierdzeniem, że nie wszystkie wydatki pozostające w związku przyczynowym ze zdarzeniem komunikacyjnym mogą być refundowane, istnieje bowiem obowiązek wierzyciela zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów ( art. 354 § 2 kc, art. 362 i 826 § 1 kc ). Na dłużniku ciąży w związku z tym obowiązek zwrotu tylko wydatków celowych i ekonomicznie uzasadnionych, pozwalających na wyeliminowanie negatywnych dla poszkodowanego następstw, niedających się wyeliminować w inny sposób, z zachowaniem rozsądnej proporcji między korzyścią wierzyciela a obciążeniem dłużnika. W ocenie zatem Sądu, zachowanie poszkodowanego D. L., który akceptuje warunki najmu pojazdu zastępczego zakładu ubezpieczeń w zakresie stawki dziennej zasługuje na aprobatę. Pozwany zakład ubezpieczeń nie wykazał natomiast, że istotnie zachodziły okoliczności uzasadniające przedłużenie czasu trwania likwidacji szkody bądź też pozwalające na podjęcie decyzji przez powoda D. L. o naprawie pojazdu bądź jej zaniechaniu i sprzedaży pojazdu. Obowiązek współdziałania nie jest jednostronny, obejmuje również zakład ubezpieczeń, który prowadzi postępowanie likwidacyjne. Stanowisko ubezpieczyciela co do uznania odpowiedzialności za sprawcę szkody oraz wysokości szkody na znaczenie dla podjęcia rozważnej decyzji przez poszkodowanego. Brak tych danych, jak w sprawie niniejszej, uniemożliwia mu podjęcie decyzji racjonalnej w danych okolicznościach, co uzasadniało oczekiwanie przez poszkodowanego D. L. na wydanie przez zakład ubezpieczeń decyzji co najmniej o przyznaniu odszkodowania, a tym samym na korzystanie przez niego w tym okresie z pojazdu zastępczego. W uchwale z dnia 24 sierpnia 2017 r. w sprawie III CZP 20/17 Sąd Najwyższy podkreślił, że wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego, przekraczające koszty zaproponowanego przez ubezpieczyciela skorzystania z takiego pojazdu są objęte odpowiedzialnością z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, jeżeli ich poniesienie było celowe i ekonomicznie uzasadnione. Podkreślić należy, że powód D. L. zawarł umowę na warunkach proponowanych przez ubezpieczyciela przy uwzględnieniu niezbędnego okresu korzystania z pojazdu zastępczego.

Z tych względów Sąd uznał powództwo za zasadne co do kwoty 13640,00 zł zgodnie z żądaniem pozwu tj. co do różnicy pomiędzy należnością uiszczoną przez powoda z tytułu najmu pojazdu zastępczego a wysokością przyznanego mu z tego tytułu odszkodowania przez zakład ubezpieczeń.

Odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty 13640,00 zł, Sąd zasądził od dnia 19 lutego 2019 r. tj. od daty decyzji zakładu ubezpieczeń przyznającej powodowi jedynie część należnego mu z tytułu zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego odszkodowania. Sąd miał na uwadze, że w dacie decyzji pozwany dysponował wszystkimi danymi pozwalającymi na podjęcie prawidłowej decyzji. Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. Stosownie zaś do ust. 2 cyt. artykułu w przypadku gdyby wyjaśnienie w terminie, o którym mowa w ust. 1, okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe, nie później jednak niż w terminie 90 dni od dnia złożenia zawiadomienia o szkodzie, chyba że ustalenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania zależy od toczącego się postępowania karnego lub cywilnego. W terminie, o którym mowa w ust. 1, zakład ubezpieczeń zawiadamia na piśmie uprawnionego o przyczynach niemożności zaspokojenia jego roszczeń w całości lub w części, jak również o przypuszczalnym terminie zajęcia ostatecznego stanowiska względem roszczeń uprawnionego, a także wypłaca bezsporną część odszkodowania.

Z tych względów Sąd oddalił powództwo w zakresie żądania odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 13640,00 zł za okres od dnia 5 lutego 2019 r. do dnia 18 lutego 2019 r. ( pkt II wyroku ).

O kosztach procesu Sąd orzekł stosownie do art. 100 zd 2. kpc, obciążając nimi pozwany zakład ubezpieczeń w całości, mając na uwadze, Sąd uwzględnił powództwo w znacznej części, oddając je wyłącznie w zakresie 14 dni co do żądania zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie, a zatem jako strona przegrywająca proces zobowiązany jest do zwrotu kosztów procesu na rzecz powoda. Sąd zasądził zatem od pozwanego na rzecz powoda zwrot opłaty sądowej od pozwu. Nadto, Sąd nakazał ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa od pozwanego kwotę 33,79 zł tytułem uzupełnienia kosztów opinii biegłego sądowego orzeczonych prawomocnym postanowieniem z dnia 16 maja 2022 r. stosownie do art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.